2018-01-07, 06:41 PM
17 phát hiện chấn động khoa học năm 2017
KIM TỰ THÁP KHÉOPS VÀ "CĂN PHÒNG BÍ MẬT"
Khoang phòng trống dài ít nhất 30 mét trông giống một hành lang dài, được phát hiện cách phòng Hoàng hậu - xây dựng ở trung tâm Kim tự tháp của Ai Cập - chỉ 50 mét. Căn phòng này hoàn toàn bị bịt kín và như vậy chưa từng có ai đặt chân vào từ khi mộ tháp được hoàn tất cách đây 4.500 năm.
Các nhà nghiên cứu đang tính toán những phương cách thám hiểm căn phòng bí mật này theo cách không gây tổn hại như dùng robot nhỏ cho phép xem có gì bên trong căn phòng chữ nhật ấy. Có không ít giả thuyết đã được nêu ra và không ít người tin rằng bên trong đó có xác ướp của Nữ hoàng Néfertiti.
![[Image: scien-1-1514260978435.jpg]](https://cdn.tuoitre.vn/thumb_w/1100/2017/scien-1-1514260978435.jpg)
Mô phỏng nghệ thuật kim tự tháp Khéops và vị trí căn phòng vừa được phát hiện trong năm - Ảnh: ScanPyramids
QUAN SÁT SÓNG HẤP DẪN
Năm 2016, các nhà khoa học từng công bố phát hiện chấn động về sóng hấp dẫn giúp giải thích về thuyết của bác học Einstein.
Năm nay, các nhà vật lý thiên văn đã lần đầu phát hiện chúng khi hai ngôi sao neutron va đập nhau. Hiện tượng vũ trụ này đã được hàng chục kính thiên văn từ mặt đất lẫn trên không gian ghi nhận và được hàng trăm nhà khoa học phân tích.
Những kết quả từ đó đã giúp giải đáp nhiều câu hỏi, đặc biệt torng đó là nguồn gốc của vật chất nặng của Vũ trụ.
Sự kiện bắt đầu vào ngày 17-8-2017 lúc 8h41 với việc các nhà khoa học quốc tế thuộc chương trình LIGO-Virgo quan sát thấy một tín hiệu sóng hấp dẫn dạng mới. Lần này tín hiệu ghi nhận được dài hơn trong vụ lỗ đen nuốt nhau, cho thấy nó là một dạng khác với dạng sóng đã ghi nhận năm trước đó.
![[Image: scien-2-1514261003832.jpg]](https://cdn.tuoitre.vn/thumb_w/1100/2017/scien-2-1514261003832.jpg)
Hình ảnh tái hiện sự kết hợp của hai sao neutron. Lưới không gian - thời gian dạng sóng thể hiện cho sóng hấp dẫn sinh ra từ vụ va chạm - Ảnh: NSF / LIGO / Đại học Bang Sonoma / A. Simonnet
CON ĐƯỜNG MỚI TRỊ BỆNH THOÁI HÓA TẾ BÀO THẦN KINH
Tiến trình thoái hóa tế bào thần kinh dẫn đến sự xuất hiện của bệnh Huntington lần đầu tiên được điều chỉnh ở những người mắc bệnh này nhờ vào loại thuốc thử nghiệm do các nhà khoa học Anh bào chế và nó đã chứng minh được hiệu quả.
Một số nhà khoa học đã đánh giá rằng loại thuốc này là "mũi đột phá lớn nhất trong 50 năm qua trong lĩnh vực điều trị các bệnh thoái hóa tế bào thần kinh".
Loại thuốc thử nghiệm sẽ được bơm vào dịch não tủy nuôi dưỡng não người và tủy sống. Bằng cách này, thuốc sẽ ngăn chặn một số protein nguy hại trong não.
Kỹ thuật này cũng có thể được sử dụng trong việc điều trị các bệnh Alzheimer và Parkinson - hai căn bệnh cũng do protein nguy hại có trong não. Các thử nghiệm lâm sàng cho bệnh nhân Huntington sẽ được tiến hành trong những tháng tới.
Loại thuốc thử nghiệm sẽ được bơm vào dịch não tủy nuôi dưỡng não người và tủy sống. Bằng cách này, thuốc sẽ ngăn chặn một số protein nguy hại trong não.
Kỹ thuật này cũng có thể được sử dụng trong việc điều trị các bệnh Alzheimer và Parkinson - hai căn bệnh cũng do protein nguy hại có trong não. Các thử nghiệm lâm sàng cho bệnh nhân Huntington sẽ được tiến hành trong những tháng tới.
![[Image: scien-3-1514261033715.jpg]](https://cdn.tuoitre.vn/thumb_w/1100/2017/scien-3-1514261033715.jpg)
Hình minh họa cho việc tế bào não bị suy thoái khi xuất hiện những căn bệnh thoái hóa tế bào thần kinh như bệnh Huntington - Ảnh: iStock/Ralwel
NHỮNG HÌNH THÁI SỰ SỐNG ĐẦU TIÊN ĐƯỢC PHÁT HIỆN Ở QUÉBEC
Những cấu trúc hiện diện trong đá ở Nuvvuagittuq, bên bờ vịnh Hudson, khiến các nhà khoa học tin rằng đây là những vi sinh vật hóa thạch có niên đại ít nhất 3,8 tỉ năm, và thậm chí nhiều khả năng lên đến 4,3 tỉ năm.
Công trình nghiên cứu của nhà địa hóa học Dominic Papineau, thuộc ĐH London (Anh), và đồng nghiệp Jonathan O’Neil, ở ĐH Ottawa (Canada), cho thấy dấu vết của sự sống trên Địa cầu chúng ta xưa hơn mức đã biết hiện nay từ 100 triệu đến 600 triệu năm.
Các nhà khoa học đã phát hiện trong các lớp thạch anh những phần còn lại của vi sinh vật dưới dạng sợi và ống vốn có ở vi khuẩn sống trên sắt từ thời xa xưa.
Những khám phá này củng cố thêm cho lý thuyết cho rằng sự sống nảy sinh từ những lớp ngầm dưới đáy đại dương rất nóng ít lâu sau khi địa cầu thành hình.
![[Image: scien-4-1514261059969.jpg]](https://cdn.tuoitre.vn/thumb_w/1100/2017/scien-4-1514261059969.jpg)
Những phần sợi được cho là của vi sinh vật bị hóa thạch trong dải đá xanh lục ở Nuvvuagittuq, phía bắc Québec - Ảnh: Matthew Dodd
NGƯỜI TIỀN SỬ HOMO SAPIENS XUẤT HIỆN SỚM HƠN TA TƯỞNG
Những công cụ làm việc và những phần cơ thể hóa thạch của 5 người tiền sử Homo sapiens được phát hiện tại Morocco và xác định niên đại 315.000 năm, đã giúp xác định sự xuất hiện của người tiền sử sớm thêm 100.000 năm so với những gì chúng ta biết đến hiện nay.
Phát hiện này được xem là một trận động đất trong ngành nhân chủng học. Nó không chỉ cho thấy loài người xuất hiện sớm hơn trên Địa cầu mà còn cho thấy sự thay đổi sinh học và hành vi của loài người diễn ra trên khắp châu Phi chứ không chỉ ở Đông Phi như chúng ta biết đến hiện nay.
Nhóm nhà nghiên cứu đã rất ngạc nhiên khi nhận thấy gương mặt của một trong những người Homo sapiens phát hiện tại Morocco giống "bất kỳ ai mà ta có thể gặp trong bến xe điện ngầm ngày nay".
Tuy nhiên phải thấy rằng hộp sọ của người tiền sử Homo sapiens rất khác hộp sọ của con người hiện đại ngày nay.
![[Image: scien-5-1514261142700.jpg]](https://cdn.tuoitre.vn/thumb_w/1100/2017/scien-5-1514261142700.jpg)
Tái hiện hình ảnh một người Homo sapiens - Ảnh: Bảo tàng khoa học tự nhiên London
CUỘC CÁCH MẠNH TRÍ TUỆ NHÂN TẠO NỞ RỘ
Trí tuệ nhân tạo (AI) đã đánh bại những nhà vô địch cờ vây xuất sắc nhất thế giới và chiến thắng cả trong những vòng đấu bài tối đòi hỏi những mánh khóe cùng trí thông minh sắc bén. AI đã dần dần chứng tỏ sự hiện diện hữu ích trong đời sống, với vai trò thậm chí nổi trội hơn cả con người như tham gia thực hiện kỹ thuật X quang phát hiện được cả ung thư da.
Thiết bị điều khiển bằng AI có thể thiết lập được bảng đánh giá tình trạng sức khỏe của một người chỉ bằng việc soi xét và phân tích võng mạc.
Trí tuệ nhân tạo thậm chí còn phát hiện được cả hành tinh ngoài hệ mặt trời. Với khả năng phân tích và tính toán số liệu nhanh hơn con người, AI đang dần lấn vào nhiều lĩnh vực mà lâu nay tưởng chỉ con người mới có thể làm được.
Hàng chục công trình nghiên cứu liên quan AI công bố trong năm nay cho thấy xã hội chúng ta đang dần biến đổi ngược lại theo chiều hướng học theo sự tiến bộ hằng ngày của AI.
![[Image: scien-6-1514261172051.jpg]](https://cdn.tuoitre.vn/thumb_w/1100/2017/scien-6-1514261172051.jpg)
Trí tuệ nhân tạo do con người tạo ra đang đạt những tiến bộ vượt bậc - Ảnh: iStock/Jirsak
GIẢI MÃ TRÍ THÔNG MINH QUA 52 GEN
Những phân tích dữ liệu gen và những kết quả trắc nghiệm trí thông minh con người dựa trên hơn 78.000 người tham gia thử nghiệm đã giúp các nhà khoa học Hà Lan thiết lập được 52 gen có liên quan đến trí thông minh của con người, trong đó 40 gen chưa từng được biết đến cho đến hiện nay. Phần lớn những gen mới phát hiện này chủ yếu nằm trong mô não.
![[Image: scien-7-1514261217851.jpg]](https://cdn.tuoitre.vn/thumb_w/1100/2017/scien-7-1514261217851.jpg)
Thể hiện nghệ thuật minh họa bộ não người - Ảnh: iStock
CHÓ TINH KHÔN HƠN MÈO
Cuộc tranh luận về thú cưng cuối cùng cũng đã ngã ngũ. Kết quả nghiên cứu cho thấy não của chó chứa nhiều nơ-ron thần kinh hơn của mèo.
Nhóm nghiên cứu quốc tế đã thực hiện thử nghiệm trên nhiều loài vật ăn thịt để đảm bảo độ khách quan và đi đến kết luận là chó tinh khôn hơn mèo. Cụ thể chó có khoảng 530 triệu rơ-ron thần kinh trong não trong khi mèo chỉ có khoảng 250 triệu. Để dễ hình dung hơn một chút, cần biết rằng não người có 16 tỉ nơ-ron thần kinh.
Nhóm nghiên cứu quốc tế đã thực hiện thử nghiệm trên nhiều loài vật ăn thịt để đảm bảo độ khách quan và đi đến kết luận là chó tinh khôn hơn mèo. Cụ thể chó có khoảng 530 triệu rơ-ron thần kinh trong não trong khi mèo chỉ có khoảng 250 triệu. Để dễ hình dung hơn một chút, cần biết rằng não người có 16 tỉ nơ-ron thần kinh.
![[Image: scien-8-1514261259628.jpg]](https://cdn.tuoitre.vn/thumb_w/1100/2017/scien-8-1514261259628.jpg)
Chó và mèo nay đã rõ độ tinh khôn - Ảnh: iStock/tania_wild
TỔ TIÊN CHÚNG TA LÀ SACCORHYTUS
Đừng quá trông mong một hình thái đẹp đẽ nào về sinh vật sống trên địa cầu ở những thời điểm đầu tiên. Các nhà khoa học cho rằng tổ tiên của con người ngày nay chính là một sinh vật biển cực nhỏ từng sống cách đâ 540 triệu năm.
Được đặt tên là Saccorhytus, sinh vật này được xem là nền tảng đầu tiên của chuỗi tiến hóa dẫn đến sự ra đời của họ nhà cá rồi họ động vật có xương sống, rồi cuối cùng là con người.
Sinh vật này có cái miệng rất to, khác biệt với thân mình lép kẹp. Hình ảnh tái hiện trông rất "ngầu" nhưng trên thực tế "thủy tổ" của chúng ta không lớn hơn 1 milimet và sống phù du ở lớp cát dưới đáy biển.
Dĩ nhiên đó là sinh vật có niên đại lâu nhất mà các nhà khoa học phát hiện được đến thời điểm này. Nó được tìm thấy trong các hóa thạch ở tỉnh Thiểm Tây thuộc miền trung Trung Quốc.
Để có thể tạo hình cho Saccorhytus không dễ dàng chút nào. Các nhà khoa học phải bóc tách được phần hóa thạch trong đá rồi săm soi nó bằng kính hiển vi điện tử cực mạnh để mới có thể tìm ra thủy tổ của sinh vật trên địa cầu.
Sinh vật này có cái miệng rất to, khác biệt với thân mình lép kẹp. Hình ảnh tái hiện trông rất "ngầu" nhưng trên thực tế "thủy tổ" của chúng ta không lớn hơn 1 milimet và sống phù du ở lớp cát dưới đáy biển.
Dĩ nhiên đó là sinh vật có niên đại lâu nhất mà các nhà khoa học phát hiện được đến thời điểm này. Nó được tìm thấy trong các hóa thạch ở tỉnh Thiểm Tây thuộc miền trung Trung Quốc.
Để có thể tạo hình cho Saccorhytus không dễ dàng chút nào. Các nhà khoa học phải bóc tách được phần hóa thạch trong đá rồi săm soi nó bằng kính hiển vi điện tử cực mạnh để mới có thể tìm ra thủy tổ của sinh vật trên địa cầu.
![[Image: scien-9-1514261311967.jpg]](https://cdn.tuoitre.vn/thumb_w/1100/2017/scien-9-1514261311967.jpg)
Hình ảnh tái hiện sinh vật thủy tổ Saccorhytus - Ảnh: ĐH Cambridge
Xin cứ để cho tôi đốt ngọn đèn của tôi đi… mà đừng bao giờ hỏi nó sẽ làm tan được bóng tối hay không. R. Tagore