2022-06-16, 01:14 PM
Kinh Kalama post # 918 ở trên .
--ooOoo--
Sư Toại Khanh Giảng Kinh Kalama (1-2)
https://toaikhanh.com/audiotext.php?mp3=...h%20Kalama
Nhật tụng Kalama - 20/12/2021 - Kinh Kalama
Chào bà con.
Kinh tạng, thì có 25 cuốn, trung bình cuốn 500 trang. Tìm hiểu tới nơi tới chốn thì mình thấy rằng có quan hệ chặt chẽ không thể tách rời giữa A Tỳ Đàm & Kinh Tạng ở chỗ:
1/ Không có A Tỳ Đàm không hiểu được kinh tạng.
2/ Học gì thì học nhắm tới 3 điều sau đây:
2a/ Học để tìm mối quan hệ giữa 3 tạng với nhau. Nếu học đến một lúc mà mình không tìm thấy quan hệ giữa ba Tạng. Học tạng này bài xích tạng kia là sai. Lời Phật chỉ có một dòng, một luồng thôi. Cho nên, thứ nhứt là tìm thấy mối quan hệ giữa 3 tạng.
2b/ Học để tìm thấy sự liên kết giữa lý thuyết và thực hành, giữa nhận thức và hành trì. Nếu học mà tới lúc mình muốn buông lúc nào thì buông, mình không thấy tương quan giữa cái học, cái hành là học sai.
2c/ Mình học, mình hành và mình thấy có ý nghĩa ứng dụng là học đúng. Còn nếu mình học mà mình không thấy nó giúp mình được gì hết, không giúp mình hóa giải được vấn đề gì trong tâm tư, trong cuộc sống là mình học sai.
Như vậy, có 3 điều:
(1) Học giáo lý để tìm được mối tương quan giữa 3 tạng
(2) Học để tìm mối tương quan giữa học và hành
(3) Học để được an lạc. Học đạo mà được an lạc là học đúng. Còn học sao mà giống học toán, lý, hóa nhét cho đầy đầu mình thôi không có cải hóa được bản thân, không tìm được sự chuyển hóa bản thân là học sai.
Chuyện nữa, chúng ta học giáo lý trong lớp này, tuyệt đối chúng ta không coi nặng hình thức học vị, bằng cấp, chứng chỉ, gì hết. Nhưng có điều chúng tôi thiết tha mong mỏi, mai sau học xong 5 cuốn này thì 25 cuốn khoảng 12.000 trang chúng ta gom lại 5 cuốn Kalama. Mỗi cuốn 500 trang. Mỗi cuộn thật ra có 250 trang thôi vì 250 kia là Pali. Mang tiếng 5 trang, thật ra mỗi cuốn có 250. Như vậy, 5 cuốn có 750 trang thôi, có nghĩa là 12000 trang, gom lại chưa được 1000 trang, để bà con có được khái niệm căn bản về Phật học nói chung và kinh tạng nói riêng.
Tôi cũng mong mai này bà con nhìn thấy bộ Nhật tụng Kalama đó bà con biết rằng đó là chứng chỉ của mình đó, giáo lý mình có nền đó. Chứ còn mất mấy chục năm đi chùa lạy Phật, cúng dường tới lúc bạc tóc mù tịt giáo Pháp rất đáng tiếc.
Thân người khó được
Bởi vì, nếu chúng ta không tin Phật thì thôi. Nếu tin Phật chúng ta phải tin rằng: Thân người khó được. Lý do: Một ngày chúng ta sống với tâm hồn con người không bao nhiêu hết, mà chúng ta sống với tâm hồn sa đọa thì nhiều. Cho nên dựa vào đó chúng ta thấy trong kinh nói chính xác. Thân người khó được.
Chánh pháp khó gặp
Chánh pháp khó gặp. Nếu thân người khó được = người lành khó gặp. Vì tại sao thân người khó được? Vì cái Thiện khó làm => người thiện khó kiếm => Chuyện gặp đức Phật, giáo pháp đức Phật hay người hoằng dương giáo pháp càng hiếm. Bởi vì cái này dẫn tới cái kia. Cái thiện càng hiếm thì người thiện càng hiếm, mà đức Phật là thiện của thiện, đức Phật là người thiện trong đám người thiện, mà người thiện đã khó kiếm rồi.
Cho nên, mình ý thức rằng thân người khó được, chánh pháp khó gặp, nếu mình mang thân người được gặp Phật pháp mà mù tịt giáo pháp thì quá uổng.
Công đức cần đi kèm với trí tuệ
Một chuyện nữa, tôi nghĩ mình dứt khoát phải nói ra ở đây. Đó là, theo A Tỳ Đàm, công đức được thực hiện có trí tuệ đi kèm công đức mới lớn.
Trí tuệ có nhiều cách, quý vị thấy mà, trí tuệ người này khác người kia. Trí tuệ có nhiều loại: Văn, tư, tu.
Trí văn = trí tuệ có từ nghe, đọc, học từ người khác.
Trí tư = thấm thía, suy diễn, suy luận trên nền tảng kiến thức.
Trí tu = hiểu biết dựa trên nền tảng thực chứng của thiền định, thiền tuệ.
Tại sao trí tu phải dựa vào trí văn và trí tư ?
1/ Bởi vì nói về thiền chỉ, thiền định:
- muốn đắc sơ thiền là phải trừ 5 triền cái. Trừ 5 triền cái trí mới sáng được, mới đắc được Sơ thiền.
- Người đắc Sơ Thiền mới có điều kiện đắc Nhị, Tam, Tứ, Ngũ thiền
- Người đắc nhị, tam, tứ thiền mới có khả năng thấy những điều người không có thiền không thấy được.
- bản chất, cấu trúc, vận hành của thân, tâm này nó ra sao.
- Ta thế nào, người khác như vậy.
- Và chúng sanh được cấu tạo, vận hành như thế nào thì ...
- ... mình hiểu luôn vũ trụ được cấu tạo, vận hành như thế nào.
Nó đặc biệt thế này:
- Nếu đến với đạo thuần túy niềm tin, mai này cũng chỉ vì niềm tin trục trặc, bị thử thách là mình buông đạo ngay.
- Nếu đến với đạo bằng nhận thức, hiểu biết thì mai này trời có sập xuống mình vẫn cứ thờ Phật, thờ Pháp.,
Thứ hai nữa, chỉ có học giáo lý chúng ta mới có cái nhìn khác đi về thế giới này. Bởi vì thế giới này ra sao, tùy thuộc cái nhìn của mình.
Thí dụ, cũng cuộc đời này, cũng trái đất, hành tinh này,cũng cây cỏ, đất đá, kênh rạch, sông ngòi, con người, chim muông, … nhưng anh mù bẩm sinh cảm nhận thế giới khác, anh bị điếc bẩm sinh cảm nhận thế giới khác, anh bị tâm thần bẩm sinh cảm nhận thế giới khác. Chưa hết. Người bị bao tử, sỏi thận cảm nhận thế giới khác. Người thường xuyên bị nhức đầu, chóng mặt, cao máu,… họ nhìn thế giới khác. Dù họ cũng mắt tai mũi lưỡi như mình, nhưng suốt ngày nhăn nhăn, nó khổ như táo bón. Khi mình có 1 vấn đề về tâm sinh lý, thân thì bệnh, tâm có mối âu lo nội kết nào đó, thì cái nhìn chúng ta về thế giới đương nhiên nó không giống người khác. Lúc bấy giờ mình nhìn qua lăng kính của bản thân.
Cho nên, chúng tôi quay lại. Phật pháp cũng vậy.
Chúng ta biết Phật pháp thì cái nhìn chúng ta về bản thân, về những người chung quanh, về thế giới, vũ trụ, đương nhiên có khác. Vì Phật pháp cung cấp cho ta một cái nhìn.
Kiến thức nào cũng vậy. Một người có kiến thức hóa chất, vật lý, đại số, hình học, lượng giác, .. thấy vậy nhưng thêm một kiến thức thì cái nhìn của mình về thế giới khác người ta. Khác chắc chắn. Nội khoản logic, logic trong đầu thằng giỏi toán lý hóa. Với logic đó nó nhìn thế giới khác. Mặc dù trước trước mắt học xong nó về làm chuồng gà cho vợ nhưng ít ra nó có toán lý hóa đầu nó suy nghĩ khác. Đó là đời.
Còn Đạo:
- Khi mình có kiến thức Phật pháp thì cách nhìn, cảm nhận của mình về bản thân, về cuộc đời đương nhiên khác đi. Đạo Phật cung cấp cho mình một cái nhìn. Cái nhìn trước mắt là mình thông thoáng, cảm thông, có khả năng chia sẻ tốt hơn.
- Cái thứ hai nữa, cái nhìn cung cấp cho mình một khả năng thông thoáng, không giam hãm trong các định kiến. Học Phật cho đúng là không giam hãm trong định kiến. Lát nữa chúng ta bàn sâu chỗ này.
- Cái thứ ba, khi học Phật là mình đang vượt thoát khỏi cảnh giới, trình độ hiện tại của bản thân. Cái đó là điều rất đặc biệt. Mình vượt thoát khỏi trình độ hiện tại. Vì cái nguy nhất của thế giới phàm phu là gì? Là đụng đâu dính đó. Sinh ra, lớn lên trong môi trường, trong hoàn cảnh nào thường người ta bị giam hãm, dính mắc, bị vướng kẹt trong đó, người ta không nghĩ đó là nhà tù của mình. Bi kịch của nhân loại, bi kịch củachúng sinh phàm phu là chỗ đó. Sinh trưởng trong môi trường nào thì thường bị giam nhốt trong môi trường đó.
Cho nên, nguy hại nhất của Phàm phu là hài lòng với nhà giam chính mình. Mình bị giam nhốt trong sự hài lòng, mình bị giam nhốt trong sự bất mãn. Ghê như vậy đó. Các vị nghe giam nhốt trong sự hài lòng các vị nghe hơi kỳ kỳ rồi, mà mình bị giam nhốt trong cái bất mãn, trong cái thích, cái ghét. Có nghĩa, khi mình ghét cái gì dầu người hay vật = lúc đó, mình tự giam nhốt trong thế giới định kiến, thành kiến. Khi mình thích cái gì mình cũng tự giam nhốt mình trong thế giới của định kiến. Cho nên đây là lý do vì đâu chúng ta học giáo lý. Học để tự tháo cởi, tự giải thoát, tự khai phóng bản thân mình. Đây là lý do mà chúng ta phải tìm đến Phật pháp.
Đừng bao giờ nghĩ học Phật pháp vì nghe nói học vì Phật pháp là lời Phật. Phật là vĩ đại, Phật là linh thiêng, vậy học lời Phật có phước. Vậy là chết rồi. Đức Phật không muốn mình học Ngài như học bùa. Không phải. Ngài chia sẻ cho mình những tia sáng, những góc nhìn. Ngài chia sẻ cho mình những chiều cao, chiều sâu, chiều rộng để mình nhìn thế giới tốt hơn. Mình khổ là vì mình hiểu lầm. Mình khổ là vì mình tự giam nhốt mình trong môi trường sinh trưởng. Mình học Phật pháp thì Phật pháp cung cấp cho mình cái nhìn vượt thoát định kiến. Cái đó là cái rất quan trọng.
Trong buổi học đầu tiên của lớp kinh tạng, trong nội bộ vui miệng thì mình gọi Nhật tụng Kalama, gọi vậy thì có vẻ đóng khung. Phải gọi là Kinh tạng trích diễm (diễm = hay, đẹp).
Bài kinh nào cũng đẹp hết cũng hay hết, chúng tôi cố ý sưu lục, select bài kinh chúng tôi cho rằng, thông qua đó Phật tử có được cái nhìn nền tảng, mang tính thứ lớp. Chứ tự một mình bươn chải, bôn ba trong kinh tạng đuối lắm. Vô gặp mấy bài khó. Khó là sao? Tại số người gặp Phật căn có khác nhau. Nhiều người họ đến họ đặt ra những câu hỏi hóc búa theo trình độ của họ, và đương nhiên đức Phật trả lời câu hỏi đó một cách tương ứng, những bài kinh đó với nhiều người chịu không nổi.
Tôi ví dụ, bà con mở Trung Bộ đọc dùm Kinh Đại Phương Quảng (MN43). Bài kinh đó quan trọng lắm, nhưng tôi e 99% đại chúng đọc bài đó chảy máu mắt, đọc không hiểu. Chúng ta sẽ từng bước làm quen những bài kinh đó, sau thời gian tìm hiểu mấy bài kinh nền trước.
Đến hôm nay chúng ta có bản thảo quyển Kalama 4. Kalama 3 đang hoàn tất công đoạn cuối để gửi nhà in. Như vậy, chúng ta là chúng tôi bên đâu đang sửa soạn hoàn tất quyển 3 và quyển 4 có một phần bản thảo rồi.
Đầu tiên chúng ta học Kalama 1. Tôi nói các vị đừng run, chúng ta học kinh tạng bằng Commentary, sớ giải của kinh, không phải học kinh tạng thông qua tư kiến người giải thích. Ổng thích sao ổng giải thích vậy thì kẹt lắm. Nếu kinh tạng dễ hiểu vậy nó đâu phải di sản của Tuệ giác vĩ đại như đức Phật. Nếu kinh Phật mà ai cũng có thể tùy thích giải thích, giảng giải thì đạo Phật không còn nữa.
Ai đó nói rằng “ôm chặt từng trang kinh là chấp thủ” thì tôi cũng đành chịu. Nhưng phải nói rằng, nếu đọc kinh tạng mà không thông qua chú giải, mạnh ai muốn nói gì thì nói thì đạo Phật mất từ lâu rồi. Cái gì cũng phải có cái gốc.
Muốn nấu nồi canh chua phải có công thức căn bản. Còn chuyện dặm vá thêm, ai nấu chay ai nấu mặn, ai nấu ngọt ai nấu chua, nấu mặn thì tùy. Nhưng căn bản, công thức nấu canh chua phải có cái nền.
Ở đây, bài kinh đầu tiên, chúng ta học là bài kinh Kalama.
Bài kinh này còn có tựa nữa, bà con có thể tim trong google: Kesamutti = không có tóc, người không có tóc. Cái đó địa danh người ta mình không mắc gì bàn cái đó. Bài kinh này bà con thấy có 2 tựa : Kalama sutta và Kesamutti sutta.
Nội dung bài kinh này được nhiều người Âu Mỹ xem là cánh cửa dẫn vào đạo Phật. Bởi vì, tuyệt đại đa số người Âu Mỹ lớn lên trong bối cảnh văn hóa Cơ Đốc. Ai lớn lên trong bối cảnh văn hóa Cơ đốc giáo đều biết câu này của Thánh kinh: “Phúc thay cho kẻ nào chưa thấy đã tin”.
Trong khi Phật giáo mình có câu ngược lại “Chớ vội tin những gì được truyền khẩu, truyền tụng, được đồn đại, kể cả những điều được xem là dòng thông tin chính thống được ghi chép trong kinh điển khả kính thiêng liêng. Cũng đừng vội tin vì điều đó được truyền dạy bởi một người mình gọi là sư phụ. Đừng vội tin vì điều đó hợp với nền tảng kiến thức xưa giờ của mình, nó hợp với kiểu suy tư của mình. Đừng vội tin vì điều đó được rao giảng bởi một người mình nhìn qua đã thấy thích. Trong đây có cái đó mới đặc biệt. Coi chừng cái đó. Coi chừng những điều mình tin chỉ vì nó được phát biểu bởi những con người nhìn qua đã thấy thích.
Bữa nay tôi tiết lộ các vị một chuyện, chuyện này rất bậy nhưng đang giảng không thể không nói. Các vị có quyền không tin. Tôi không theo dõi showbiz Việt Nam, nhưng có một người ngẫu nhiên tôi biết, có cảm tình, chết cha, tôi không biết đạo là tôi chết rồi. Đó là Tinna Tình. Cô này nói theo ngôn ngữ thế gian, cổ đẹp lắm. Mà không biết bây giờ cổ làm nghề ngỗng gì tôi không biết, mà vì nhân duyên sao đó mà hôm nay cô thành môn đồ Phật giáo Mật Tông. Cái tôi thích cổ không phải vì cổ đẹp không. Thấy đẹp là cũng mến rồi đó. Nó nguy chỗ là trong Pali, chú giải có xài chữ “Yuttarūpo” = ngoại hình, ngoại diện nhìn thấy sáng sủa là thấy được rồi đó.
Dĩ nhiên, cổ là giọng nói xuất sắc rồi. Tôi quý cổ là cổ là người Việt Nam, duy nhất, đầu tiên, có thể không phải cuối cùng, đối với tôi cổ là người duy nhất, đầu tiên. Duy nhất đương nhiên là đầu tiên rồi. Là, cổ có khả năng học thuộc lòng vô số thần chú bằng tiếng Phạn.
Tôi dốt thôi, nhưng trong cái biết của tôi, cổ phát âm rất chuẩn, phát âm tiếng Sanskrit rất chuẩn. Thuộc làu làu. Hôm nay, ngồi ôn lại, tôi có quen biết kha khá tăng ni Phật tử của Phật giáo Bắc truyền, mà chưa gặp người nào mà tôi nghĩ thuộc làu làu kinh chú Mật giáo bằng tiếng Sanskrit nhiều như cổ và phát âm chuẩn như cổ. Kể cả có những vị giảng sư, khi thuyết giảng có trích dẫn 1-2 chữ mà nghe nó trục trặc rồi. Thí dụ như Prajnaparamitta, Bát Nhã Ba La Mật, Bát Nhã Tâm Kinh, thấy phát âm là thấy không sướng rồi. Riêng cổ, thì cô này đọc chú Sanskrit thấy mê lắm.
Đang giảng Kalama mà tôi phải nhắc đến cổ là vì sao? Là vì, mình ở hải ngoại có thầy Pháp Hòa. Tôi nói các vị tưởng tượng tôi đồng tính. Chứ tui khoái thầy Pháp Hòa lắm. Mặt thầy đẹp mà lành lắm. Thầy không phải đẹp như tài tử nhưng ánh mặt, nụ cười, giọng nói của thầy cái cách diễn đạt của thầy mình tin được. Một người nói chuyện chừng mực, cẩn trọng, có trách nhiệm lắm, đặc biệt là gương mặt thầy Pháp Hòa là tui chịu đó. Giờ thêm cô Tinna Tình. Tôi mới nghĩ trong bụng: Chết rồi, nếu mình không biết gì hết mà mình gặp 2 vị sư thái và sư tổ này là mình mê chết luôn. Có nghĩa là 2 vị này giờ có ho ra tui cũng ghi âm về tui nghe. Tui mê 2 vị đó lắm. Tôi mê thầy Pháp Hòa, tôi mê cô Tinna Tình.
Bây giờ trở lại bài kinh.
Một lần, Thế Tôn đi đến một địa phương, dân chúng họ nhìn thấy Ngài là họ chịu rồi. Họ nhìn thấy mấy chục hảo tướng lộng lẫy, lung linh, lấp lánh là họ chịu. Họ thấy tăng đoàn trang nghiêm, đoan nghiêm pháp tướng, lục căn thanh tịnh. Họ chịu quá. Họ ra tiếp đón Thế Tôn và Tăng đoàn, họ thưa với Ngài:
- Trời ơi. Chúng con ở đây có cơ hội gặp gỡ rất nhiều các vị tôn sư của các đạo giáo mà khổ nỗi vị nào cũng nói mình là số 1 hết. Tụi con thiệt chúng thiệt hoang mang ghê lắm. Hôm nay chúng con gặp Thế Tôn, chúng con muốn hỏi, chúng con phải làm sao khi có quá nhiều chọn lựa như vậy? Chúng con rất hoang mang, xin Thế Tôn giúp chúng con .
Đức Phật Ngài trả lời:
- Các ngươi hoang mang là đúng, phân vân lưỡng lự là đúng. Ai trong hoàn cảnh đó cũng phải vậy thôi. Tuy nhiên, đây là những điều các ngươi cần tâm niệm.
Giờ mình vô trong Chánh kinh nha.
(1) Chớ vội tin những điều gì đó vì đó là lời truyền khẩu.
Nếu các vị để ý, ở đây chúng tôi cố ý để 4 chữ truyền : truyền khẩu, truyền thuyết, truyền tụng, truyền thừa. Có nghĩa là sao? Từ điểm A dời qua điểm B là truyền.
Ghi chú:
cổ: 古
Thí dụ trong tiếng Hán, nó có chữ “cổ” = trên là chữ ‘thập’, dưới là chữ ‘khẩu’. Chuyện gì được khoảng 10 cái miệng nhắc tới nhắc lui là thành ra chuyện xưa. Dễ nhớ lắm. Trên là chữ ‘thập’, dưới là chữ ‘khẩu’ mình dốt dốt mình tưởng tượng là hình vuông là được. Chuyện gì được truyền qua truyền lại khoảng 10 cái miệng thành ra chữ ‘cổ’.
1/ Thế giới này là sự trao truyền và tiếp nhận. Tôi có thể khẳng định. Toàn bộ nền văn minh nhân loại là hành trình trao truyền và tiếp nhận thôi. Tức là, kẻ trước nói cho kẻ sau cứ thế làm nên văn minh, dầu đó là triết học, văn hóa, tôn giáo, chính trị hay bất cứ lãnh vực nào trên thế giới. Dầu đạo học, khoa học hay nghệ thuật, tất cả đều là hành trình của trao và nhận.
Vấn đề là: Kẻ trao không phải kẻ nào cũng giống nhau, trình độ người nhận không phải lúc nào cũng giống nhau. Đây chính là đỉnh điểm của tất cả vấn đề. Kẻ trao, có người trao châu ngọc quý kim bảo thạch, có người trao thuốc độc không. Kẻ nhận cũng vậy, có khi người ta trao quý kim bảo thạch mà cách đón nhận, mình không biết, mình diễn dịch theo hướng của mình, lấy chậu vàng đựng phân dạng đó cũng có.
Cho nên, chuyện đầu tiên, đức Phật xác nhận: Thế giới này là thế giới của trao – nhận. Mình là người nhận mình phải cẩn thận.
Cẩn thận là sao? Anussavana đây có nghĩa là gì ? Là nghe nói qua nói lại. Ở nhà có chuyện buồn, nghe ai nói lên miếu bà Chúa Sứ cầu linh lắm, nghe nói có cái chùa nào cầu linh lắm, nghe nói có ông thầy bói thầy bùa, phong thủy linh lắm. Nghe nói qua nói lại, rồi chạy theo. Gọi là Anussavana.
2/ Còn cái thứ hai, Paramparāya.
Anussavana có nghĩa là cái tạm thời, nói qua nói lại tạm thời thôi. Nhưng paramparāya cái lâu ngày đi vào trong dân gian, như thành ngữ, tục ngữ, ca dao, thì cái đó nó cũng có sức hút lớn lắm. Tự nó có sức thuyết phục được mặc định.
Có nghĩa là cái gì được truyền khẩu nhiều đời nó cũng trở thành một thứ tôn giáo, một thứ kinh điển dân gian, chứ không phải không. Nhớ cái đó.
Sẵn bữa nay tôi phang ra, tôi nói một vài chuyện mà có thể làm sốc bà con tôi cũng phải nói.
Thí dụ: Nhiều câu mình học được từ trong chùa hay ngoài xã hội. Nghe cho kỹ nè. Lúc đầu, nó chỉ là câu tiện miệng người ta nói thôi. Người ta tiện miệng người ta nói. Lâu ngày được nhắc đi nhắc lại thành suôn miệng, nói là phải có câu có ca có kệ. Từ chuyện tiện miệng chuyển qua suôn miệng. Cuối cùng nó thành câu cửa miệng là chết rồi.
Thí dụ đây là những câu tôi xin bà con cẩn trọng. Những câu mà từ tiện miệng qua suông miệng, sướng miệng và cửa miệng.
A/ ĐỜI CHA ĂN MẶN ĐỜI CON KHÁT NƯỚC
Câu này nguyên thủy chỉ có nghĩa nhân quả thôi. Nó nhắc lại định lý Nhân Quả. Thế giới này là hành trình thừa tiếp. Tức là, mỗi người đến và đi để lại di sản gì đó thì đời sau theo đó mà tiếp nhận truyền thừa. Những gì mỗi người dựa vào đó sống được thì cũng được truyền lại từ thế hệ trước. Và dầu muốn dầu không, khi chúng ta tắt thở, chúng ta cũng để lại cái gì đó, hoặc tốt hoặc xấu cho đời sau. Đó. Câu “Đời cha ăn mặn, đời con khát nước” phải hiểu mới vậy thì nó chuẩn quá. Đằng này, bị người ta hiểu lệch. Mà, khổ thay cái lệch đó được kế thừa bền bỉ, bền vững.
Đó là người ta hiểu: thí dụ, cha mẹ thất đức con ăn cho hết. Từ đó đẻ câu thứ 2.
B/ GÁI NHỜ ĐỨC CHA, TRAI NHỜ ĐỨC MẸ
Mấy câu này là câu cửa miệng. Thấy con nhỏ hồng nhan bạc phận, lận đận truân chuyên nói “Rồi. Chắc thằng cha già nó thất đức”.
Nhưng mà nó suôn miệng từ tiện miệng của ai đó, họ nói thành suôn miệng của người sau, cuối cùng trở thành câu cửa miệng. Cái đó là bậy vô cùng. Làm sao có chuyện “Đời cha ăn mặn đời con khát nước” được? Ai làm nấy chịu chứ. Phải hiểu như kiểu hồi nãy tôi nói. Nó nhấn mạnh tính nhân quả thì được. Câu đó hiểu theo nghĩa bóng thì ok. Nhưng hiểu theo nghĩa đen là sai.
Bậy hơn là câu “Gái nhờ đức cha, trai nhờ đức mẹ”, có nghĩa là bố mẹ sống sao để lại đức cho con. Tôi tuyệt đối không đồng ý. Bởi vì, mình thấy rõ ràng: Bà Maya & vua Tịnh Phạn sao bì được với Đức Thế Tôn. Phụ vương và mẫu hậu ngài Anan làm sao bì được với ngài Anan. Rõ ràng, mỗi người có nghiệp riêng. Và, thân phụ, phụ vương Đề Bà Đạt Đa sanh ra mấy người con, mình thấy bà Ya-du hoàn toàn đâu có giống ông Đề Bà Đạt Đa, mà ông Đề Bà Đạt Đa đâu giống bà Ya-du. Mỗi người một đường mà.
Cho nên mình cứ khăng khăng “đời cha ăn mặn, đời con khát nước” hay là “gái nhờ đức cha, trai nhờ đức mẹ” cái đó mệt lắm.
Nói cái đó, mình phải hiểu sao cho an toàn, chứ còn hiểu lơ mơ nghe kỳ lắm.
Rồi chưa, nó còn mấy câu mình nghe thấy đã lắm, nhưng, phải xét lại.
C/ NHẤT NHÂN HÀNH ĐẠO CỬU HUYỀN THĂNG
Nhất nhân hành đạo, cửu huyền thăng” = Trong dòng họ 1 người tu hành ngon lành là cửu huyền siêu hết. Các vị nghĩ coi chịu nổi không?
Ông tu ông đắc, bà tu bà đắc, ai ăn nấy no chứ làm sao có chuyện “Nhất nhân hành đạo, cửu huyền thăng”, mà cứ truyền câu đó, tưởng là hay.
Chưa đâu, còn trong chùa. Những buổi lễ, treo băng-rôn to đùng, bà con cứ theo đó xì xụp tin tưởng, truyền đời mấy câu đó, coi mấy câu đó giống như lời Phật, vì treo trong chùa, không lẽ lời Chúa?
Thí dụ.
D/ PHỤC VỤ CHÚNG SANH LÀ CÚNG DƯỜNG CHƯ PHẬT
Không biết bà con có biết câu đó không? Vô chùa hay thấy câu đó.
Lẽ ra trong kinh có câu hay dễ sợ mà tại sao quên. Phật giáo mới quá 2565 năm mà câu của Phật bị người ta quên mất rồi, người ta lại nói câu đó: “Phục vụ chúng sanh là cúng dường chư Phật”. Trong khi trước khi Phật tịch Ngài nói: “Thực hành lời dạy của ta là cúng dường ta”.
Đấy. Mà bây giờ qua câu “Phục vụ chúng sanh là cúng dường chư Phật”. Thế là bùng phát phong trào, có lẽ là tệ nạn, đối với tôi vừa là phong trào vừa là tệ nạn: Tăng ni đi làm từ thiện. Chết chỗ đó. Từ chỗ “phục vụ chúng sinh là cúng dường chư Phật” nó dẫn qua Tăng ni tôi khó chịu, tôi nhìn mấy bà sư cô bồng mấy đứa con nít tôi khó chịu lắm. Chung quanh lủ khủ mấy chục đứa, bồng cho bú bình, nựng nịu, có nhiều bà trước camera còn hun hít tùm lum. Nhìn nó ngán quá. Cái đó sai rồi. Đi quá xa rồi.
Mà cứ trên danh nghĩa là từ thiện. Quá xa. Tôi có thấy tăng nữa. Có những vị tăng bồng ẵm, cơ sở từ thiện á. Quá xa. Họ nói “phục vụ chúng sanh là cúng dường chư Phật”.
Chưa. Còn nữa.
Vu Lan quất cho băng rôn to đùng thế này:
E/ “HẠNH HIẾU LÀ HẠNH PHẬT”
Câu đó quá hay. Nó hay một cách nguy hiểm. Là vì sao? Trong toàn bộ kinh điển, đúng đức Phật có nói đến chữ hiếu, nhưng chữ Hiếu ở vị trí rất hạn chế, rất khiêm tốn. Cái Ngài nhấn mạnh là tánh tri ơn.
Ngài dạy : « Này các tỳ-kheo có 3 hạng người sau đây rất khó kiếm :
1/ Đức Như Lai Chánh Đẳng Chánh Giác là hạng người khó kiếm.
2/ Hạng thứ 2: Tuyên thuyết Chánh pháp một cách đúng đắn đem lại lợi ích cho chúng sinh, đem lại lợi ích cho người nghe. Thuyết đúng pháp, thuyết bằng từ tâm, hạng này rất khó kiếm ;
3/ Hạng thứ 3 Người có lòng tri ân. »
Ngày tôi còn bé, tôi đọc tôi không hiểu. Tôi chỉ hiểu có 1 cái là : 1/ Đức Phật là của hiếm, khó kiếm. Đúng. Tôi tin.
Nhưng người thuyết pháp, tôi nhìn quanh tôi thấy tăng ni Phật tử ai cũng thuyết pháp được hết. Nhưng, không.
Thuyết đúng pháp và động cơ thuyết giảng đó.
- Nội dung phải đúng,
- mà động cơ phải lành.
Hạng 3 tôi còn hoang mang dữ dội nữa, tại sao người có lòng tri ân khó kiếm, giờ già tôi mới thấy. Chúng ta dầu có được ăn học, có được giáo dục, chúng ta có được xã hội công nhiên, mặc nhiên nhìn nhận là trí thức, là người lành gì đi nữa nhưng, "bản chất vong ân" mỗi người cực lớn. Tôi đã nói 1000 lần rồi. Bản chất vong ân của chúng ta cực lớn.
Cho nên, chữ « hiếu » nằm trong chữ « tri ân ». Lòng hiếu đạo đối với cha mẹ chỉ là một mảnh lòng tri ân thôi. Tri ân = ai đó đem cho mình về vật chất chỉ là viên thuốc, vá cơm,.. về tinh thần là một pháp thoại hay là một câu nói chuyển hóa được tâm tư, cảm xúc, tâm trạng, đời sống của mình cho nó tốt hơn. Đó. Vậy đó. Chia sẻ cho mình, lúc vui, buồn chia sẻ theo tinh thần hướng thượng, tích cực, chứ không phải cùng nhau ôm nhau chia đôi giọt nước mắt, cùng bi lụy thì sai.
Cho nên, có 3 hạng thì hạng thứ 3 là tri ân là khó tìm. Mình thấy cha mẹ thương con lo con không hạn chế ngày tháng, công sức, tốn kém. Cha mẹ không có hạn chế ba vụ tốn kém bao nhiêu, thời gian bao nhiêu, công sức bao nhiêu, cha mẹ không có maàng, nhưng con cái mà nuôi dưỡng cha mẹ không được như vậy. Cha mẹ lơ mơ là con nó bỏ, nó giận. Nó có nhiều cách nó giận lắm, nó vì vợ nó, vì chồng nó, vì con nó, vì gia tài, nó bỏ cha mẹ là chuyện thường. Một mẹ nuôi 10 con chớ còn 10 con chưa nuôi được 1 mẹ.
Cho nên, đúng, hạnh hiếu là hạnh đức Phật Ngài tán thán, nhưng khi mình nâng nó lên thành công thức « Hạnh hiếu là hạnh Phật ». Rất nhiều người hiểu lầm tưởng đạo Phật chỉ có một chữ Hiếu là sai. Chữ hiếu chỉ là mảnh vụn, một mảnh nhỏ của lòng tri ân thôi.
Mà tôi nhắc lại. Đối với phàm phu mình, bản chất vong ân cực lớn. Tôi đã nói rất nhiều lần. Mỗi ngày tôi cho các vị 10.000 đô-la, tôi hầu hạ các vị như ông cố nội tôi, suốt 10 năm như vậy. Mỗi ngày cho 10.000 xài chơi, tối ngâm nước nóng, bỏ thuốc bắc ngâm chân, xoa bóp, nấu sâm, nấu yến, nấu lộc nhung cho uống, cơm bưng, cháo đút, nước rót đầy đủ, đút tận họng. Nhưng sau 10 năm tới năm 11 tôi không lo quý vị nữa, tôi chuyển qua lo người khác, thì các vị nghĩ coi, lúc đó 10 năm vừa qua trở thành sương khói.
Các vị lúc đó chỉ lo ghét tôi thôi. Người nào hiền thì buồn, tiếc. Nhưng đa phần lúc đó chuyển qua giận. Mình tốt với nó 10 năm mà chỉ cần mình không tốt với nó nữa là nó chuyển qua nó quên sạch. Đó là bản chất của phàm phu.
Cho nên, đối với đạo Phật nãy giờ các vị thấy mấy câu tôi trích dẫn là mình toàn chạy theo truyền khẩu, truyền thuyết là vậy đó. Cứ đè hiểu sai không.
Đúng ra hạnh hiếu là một phần nhỏ của tri ân. Tri ân mới quan trọng. Và, Tri ân chỉ là một phần của Phật pháp thôi.
Còn mình rút một mảnh nhỏ của tri ân, nâng nó thành đạo lý của Phật pháp thì kẹt lắm.
Chưa còn nữa.
F/ DẪU XÂY 9 BẬC PHÙ ĐỒ, KHÔNG BẰNG LÀM PHÚC CỨU CHO 1 NGƯỜI
Nhiều người mê câu này lắm, bởi vì họ lấy lý do khỏi đi chùa. Nhưng câu này phải hiểu cách cẩn thận. Hiểu sao ta ?
Bỏ tiền bạc tỷ cất 5-7 cái chùa chỉ để cầu danh thôi, vì tình riêng với ai đó, hoặc chỉ để cầu danh, không bằng lặng lẽ âm thầm cứu mạng một người. Bởi vì đa phần người ta làm phước muốn chường mặt ra cho mọi người biết mặt không à. Cho nên, làm công đức rần rộ không bằng âm thầm lặng lẽ,là chỗ đó.
Không thể nào chúng ta biết Phật pháp mà chúng ta đem phước này so phước kia. Cái đó trật lất. Thí dụ bây giờ mình đi quét chùa, mình hỏi đi quét chùa với thắp hương cái phước nào nhiều hơn ? Cái đó là bậy. Vì quét chùa là chuyện khác, thắp hương lạy Phật là chuyện khác. Cứu mạng người là công đức khác mà xây chùa, đúc tượng, in kinh là công đức khác.
Chứ mình không thể nào nói rằng « Dẫu xây 9 bậc phù đồ, không bằng làm phúc cứu cho một người ». Nếu nói vậy dẹp cha mấy cái chùa đi, ăn rồi đi từ thiện mấy chỗ già cả neo đơn, trẻ con mồ côi được rồi. Các vị nghĩ kỹ lại coi. Cho nên, cẩn thận ! Cẩn thận mấy cái đi vào dân gian là phải cẩn thận.
Nó nhiều lắm quý vị. Nó nhiều nhiều nhiều nhiều. Tôi chỉ trích dẫn một vài điểm, bà con cẩn thận đừng để những câu nói lúc đầu chỉ là tiện miệng, sau đó suôn miệng, cuối cùng thành câu cửa miệng là chết rồi. Câu cửa miệng bung là bật bung là bật y chang, có nhiêu đó, không có kế thừa, không có phê phán là kẹt lắm.
Cái đó là paramparāya.
(2) Cái tiếp theo, itikirāya. Chớ tin vì đó là điều truyền tụng.
Là sao?
Thí dụ, có biết bao nhiêu người hôm nay, cứ tin chúng ta là con rồng cháu tiên, tin Sơn Tinh, Thủy Tinh, Âu Cơ trăm trứng. Một số trẻ con thì được. Có những đứa trẻ con tin cái đó thì được. Nhưng người lớn tuổi, tôi nói lại. Tôi không bôi bác lịch sử Việt Nam nha. Đừng đem tôi ra ném đá thì oan lắm. Tôi chỉ ví dụ, tôi chỉ trưng dẫn thôi.
Có nghĩa là có nhiều điều đi vào truyền thuyết, truyền tụng một cách chính thức rồi, tương truyền. Itikirāya = Nhiều thế hệ nhắc tới nhắc lui.
Mình cẩn thận. Bởi vì, một thông tin, information nào đó nó có lý do để nó xuất hiện ở đời, và nó cũng có lý do để tiếp tục lưu truyền, tồn tại ở đời. Không phải ngẫu nhiên nó xuất hiện, cũng không phải ngẫu nhiên nó tồn tại.
Trách nhiệm người có lý trí là tìm hiểu : Tại sao truyền thuyết nó còn tồn tại đến bây giờ?
Có nhiều truyền thuyết là nó thuần túy gắn liền lòng ái quốc, nó được truyền tụng là bởi vì dính líu quan điểm chính trị và được một thế lực nào đó cố ý tìm cách bảo lưu duy trì nó để phục vụ ý đồ chính trị, dụng ý văn hóa nào đó. Hoặc có nhiều khi vì nó thơ mộng. Vì cảm tính của dân gian mà nó được giữ lại.
Chẳng hạn hôm nay, ai đi sang Trung Quốc sẽ thấy. Chùa Hàn San ở Hàng Châu nó nhỏ xíu bằng lỗ mũi thôi. Nhưng nhờ nó gắn liền với bài thơ của Trương Kế, bài “Phong kiều dạ bạc” thế là chùa đó trở nên nổi tiếng. Chúng tôi có đặt chân tới đó thì nó hơi có tí tí thơ mộng, bởi vì nó nằm cạnh bờ sông. Đúng. Nhưng nó nhỏ, về quy mô, kích thước, kiểu dáng kiến trúc thì không đủ để nâng lên hàng danh lam như nhiều người hiểu lầm.
Hoàng Hạc Lâu của Vũ Hán, quê hương của covid-19, thì nó do bài thơ “Hoàng Hạc Lâu” của Thôi Hiệu. Sau đó nhờ 2 câu thơ của Lý Bạch:
“Nhãn tiền hữu cảnh đạo bất đắc
Thôi Hiệu đề thi tại thượng đầu”
Tức là, trước đây thì Thôi Hiệu đến đó làm một bài thơ Hoàng Hạc Lâu quá nổi tiếng. Về sau, tương truyền Lý Bạch có đến đó, thấy cảnh đẹp, muốn làm thơ, nhưng mà ổng cứ ngồi uống rượu khà khà mà ổng không làm, vì theo truyền thuyết, đương nhiên cái này truyền thuyết nữa. Người ta nói rằng, ổng quá nổi tiếng mà bây giờ ổng làm bài thơ không hay bằng Thôi Hiệu thì nó cũng bẽ mặt quá, mà thêm mệt mỏi, thôi đành phán 2 câu thôi:
“Nhãn tiền hữu cảnh đạo bất đắc
Thôi Hiệu đề thi tại thượng đầu”
(Trước mắt có cảnh đẹp mà nói không được bởi vì trên đầu đã có thơ của Thôi Hiệu rồi)
Chính vì những truyền thuyết này nó làm Hoàng Hạc Lâu ở Vũ Hán và chùa Hàn San được nổi tiếng. Chỉ vậy thôi. Lâu ngày nó trở thành ra một cái truyền thuyết.
Hoặc Việt Nam mình thấy vua Trần Nhân Tông, rồi có Trúc Lâm Yên Tử, có bức tượng đá được truyền là Yên Kỳ sinh, một đạo nhân thời xưa. Hoặc một tảng đá dựng ở Bình Định, hoặc tảng đá được dựng ở Đồng Đăng, ở địa đầu đất nước mình, Lạng Sơn, họ gọi là hòn vọng phu, bao nhiêu thế hệ cứ đến huyện Phù Cát Bình Định đi xe ngoài quốc lộ ngó thấy tảng đá thon thon dựng tin là hòn vọng phu. Đương nhiên, nhiều người lắm, 99% biết là truyền thuyết, nhưng nó in sâu vào đầu óc mọi người thì người ta muốn giữ nó lại. Bởi vì sao? Vì nó thơ mộng.
Giờ tôi nhắc lại lần nữa.
Có những thứ thông tin, do một điều kiện nào đó đơn giản nào đó nó xuất hiện, cũng vì lý do nào đó lưu truyền ở đời. Hồi nãy tôi nói, nhiều khi thế lực nào đó họ cố ý rao giảng, tuyên truyền để nó trở thành công thức, nguyên tắc ở đời.
Nhiều khi chỉ vì nó thơ mộng, gần gũi với tâm tình dân gian mà nó được người ta giữ lại ở đời như một công thức, đạo lý. Trách nhiệm người có trí là phải cẩn thận mấy cái đó. ok. Nhắc nhở như điển cố điển tích vui thì được, như cái nền để diễn dịch vấn đề nào đó thì ok. Nhưng lấy nó làm nền tảng nghiêm túc thì phải cẩn thận. Rất là quan trọng .
(còn tiếp)
![[Image: vote.png]](https://i.postimg.cc/X75q5Fsv/vote.png)