[LeThanhPhong]

(tt và hết) Sư Toại Khanh Giảng Kinh Xa-Ni-Sa - Trường Bộ 18 (3-3)

https://toaikhanh.com/videotext.php?vid=X6NOZe-mko4&abt=Kinh+Xa-Ni-Sa

Thì ở đây cũng vậy. Buổi đầu làm ơn nhớ sống chánh niệm dùm, dĩ nhiên người có Giáo lý vẫn tốt hơn người mù tịt.

1. Thứ nhứt là phải có Giáo lý, 
   
2. thứ hai là có ba la mật đời trước. 
   

Hai cái này cộng lại thì tu tốt hơn. Còn không thì làm ơn nhớ dùm tập trung sống chánh niệm. Lâu dần khi chánh niệm mình nó mạnh rồi, không bỏ sót bất cứ chi tiết nào của thân, tâm, danh, sắc hết. Không bỏ sót! Nói nó quá, mình còn nhớ cả mình đêm nay mình đi vào giấc ngủ bằng hơi thở ra hay vào.Và buổi sáng khi cái niệm đầu tiên xuất hiện là mình biết rõ đó là hơi thở vào hay ra. Biết rõ là mình bỏ hai chân xuống khỏi giường bằng chân phải hay chân trái. Nhớ rõ như vậy! Niệm mạnh như vậy đó! Ngay cả lúc giựt mình chỉ có tích tắc là niệm quay trở lại liền thì cái niệm đó, cái niệm mà sắp chửi người ta mà thắng lại kịp, mình giơ tay tính chọt người ta mà rút tay lại kịp, cái niệm đó mới là cái niệm mạnh (tính nổi sùng lên mà kềm lại cái sùng nó mất đi). Khi niệm nó mạnh rồi thì CÁI TRÍ nó làm việc. Chớ làm ơn đừng có buổi đầu mà ôm ấp lý thuyết nó nhiều quá, nghe!

Tôi nói rõ lại lần nữa: Tôi không dám chống lại mấy thiền sư, mà tôi kính cẩn nghiêng mình đề nghị kính thưa bà con: Tất cả lý thuyết của các vị thiền sư, đầu tiên là kinh nghiệm cá nhân. Và kinh nghiệm luôn gắn liền với dấu ấn cá nhân. Những gì là sở trường sở đoản của họ đều gắn vào trong kinh nghiệm đó. Và họ trao truyền cho mình kinh nghiệm đó thì mình hãy xem kinh nghiệm đó là TÀI LIỆU THAM KHẢO, chớ không nên coi nó là lương phương diệu dược, coi như là thần chú hộ mệnh rồi sống chết với nó thì tôi xin nói rõ đó là tào lao. Bởi vì mỗi vị dạy thiền người ta có một kinh nghiệm riêng và kinh nghiệm đó nó được thiết lập, được xây dựng, được hình thành, được tạo ra từ nền tảng của bản thân. Mà đã gọi là nền tảng bản thân thì nó có một dấu ấn cá nhân rất nặng, rất sâu và rất đậm trong đó. Tôi có những vấn đề của tôi, tôi có những mặt mạnh mặt yếu của tôi nên khi tôi dạy thiền thì bắt buộc tôi phải kéo theo trong đó những mặt mạnh mặt yếu của tôi. Thí dụ như tôi là người uyên bác, tôi khoái pháp học thì khi tôi dạy thiền, cách dạy của tôi là nó mang, nó phảng phất cái hơi hướng của một thằng cha coi như uyên bác. Còn nếu tôi là vị thiền sư không coi nặng pháp học thì trong kiểu dạy của tôi nó phảng phất cái hơi hướng của người không giỏi pháp học. Nhớ nhe, nhớ cái này rất quan trọng!

Tôi nhắc lại lần nữa: căn bản vẫn là chánh Kinh của Đức Phật. Còn những kinh nghiệm, kể cả trong Chú giải thì cũng chỉ để tham khảo thôi. Tôi nhớ tôi cũng đã nói không biết bao nhiêu ngàn triệu lần đó là: TẠI SAO ĐỨC THẾ TÔN CÓ NHIỀU CHỖ NGÀI KHÔNG NÓI CHI TIẾT? – Bởi vì rất đơn giản Ngài là bậc Pháp Vương, nhà nhà người người ba cõi đều ngó Ngài, chăm bẳm nhìn Ngài, lắng nghe coi Ngài nói cái gì và xem lời Ngài khuôn vàng thước ngọc. Cho nên điều Ngài nói ra làm sao mà ai ai cũng có thể đem vào ứng dụng được. Mà nếu muốn trở thành một quy tắc chung thì nên tránh đi sâu vào chi tiết. Bởi vì khi càng vào sâu chi tiết thì càng đóng khung vấn đề. Không biết bà con hiểu cái này không ta?

Cách đây 2 ngày tôi cũng có giảng chỗ này. Thí dụ như trong chánh Kinh nói: muốn khỏe mạnh thì nên thường xuyên vận động tay chân và ăn nhiều rau trái, tránh đồ chiên xào, nước, cái nào ăn sống được ăn tươi được thì ăn, còn không thì nên hấp là tốt nhứt. Còn Chú giải nói: ăn rau là tốt vì rau có tám muôn bốn ngàn loại rau mà trong các cách ăn rau gồm rau luộc, rau nấu canh, rau xào, rau ăn sống. Rồi trong các loại rau ăn sống gồm nhiều kiểu ăn trực tiếp hay bóp gỏi. Mà bóp gỏi nó có nhiều trường hợp gỏi chay gỏi mặn. Gỏi mặn thì mình bỏ thêm cái gì, gỏi chay thì bỏ thêm cái gì. Gỏi chay thì thêm dầu hào, dầu mè, giấm rồi chanh. Rồi chanh có nhiều loại chanh giấy chanh dây chanh cây v.v… cứ như vậy một hồi thay vì trong Kinh nói đơn giản: muốn khỏe thì các con thường xuyên vận động, ăn nhiều rau trái, tránh chiên xào nướng, dầu mỡ. Hết! Chánh tạng nói bao nhiêu đó mà khi mình đi quá sâu, càng đi vào chi tiết thì mình tự đóng khung vấn đề.

Thì các thiền sư là những người thích nói nhiều . Các vị bàn mịt mù trong khi Đức Phật nói rất đơn giản. Cái đơn giản của Ngài nhà nhà người người đều chấp nhận được hết. Còn khi anh đi sâu quá thì nó sẽ chỏi rất nhiều người, bởi họ không chịu nổi cái sâu của anh.

Bữa nay tôi nói hơi dài bởi vì chỗ này tôi nghĩ rằng nó quan trọng. Trong quyển ‘Chuyện phiếm thầy tu’ (2) chúng tôi sẽ đặc biệt có những bài viết rất ngắn, y như quyển (1) nhưng chúng tôi sẽ có những đề nghị nho nhỏ. Đó là cái thái độ cần có đối với Pháp học, Pháp hành, nghiên cứu kiểu gì, Kinh gì, tại sao…Rồi chúng ta nên có thái độ gì với các kinh nghiệm của thiền sư pháp sư giảng sư, lắng nghe nhưng không phải đem vô mình bất cứ thứ gì.

Tôi trở lại Tứ Niệm Xứ:

Thân quán niệm xứ là lấy Sắc uẩn làm đề tài chính. Buổi đầu quan sát bản chất và sinh hoạt của nó ra sao chỉ bằng chánh niệm rồi từ từ trên nền tảng đó cái Tuệ nó hiện ra.

Thứ hai, Thọ quán niệm xứ là biết rõ cảm giác thân tâm. Chỉ nhìn nó thôi lâu ngày thì trên nền tảng niệm đó cái Tuệ nó làm việc.

Thứ ba, Tâm quán niệm xứ, chỉ biết rõ đây là thiện ác, dục thiền, phàm thánh. Để cái niệm nó làm việc, lâu ngày đến một lúc nào đó cái Trí nó làm việc. Còn chuyện quán niệm sâu quá, nó mang tính chất bác học hàn lâm, từ chương lý thuyết quá thì coi chừng sụp hố.

Thứ tư, Pháp quán niệm xứ này là sự tổng hơp của ba niệm xứ đầu tiên. Nghĩa là ở Thân quán là mình biết rõ đây là đi, đứng, nằm, ngồi. Còn ở Tâm quán là tâm thiện tâm ác. Ở Thọ quán, đây là thọ khổ thọ lạc. Còn ở Pháp quán niệm xứ thì nó chuyên nghiệp hơn: bực mình – biết rõ đây là Sân triền cái, nghe cái gì mà thích – biết rõ đây là Dục triền cái. Buồn ngủ – biết rõ đây là Hôn thụy triền cái. Vui trong thiện pháp – biết rõ đây là Hỷ giác chi. Nhìn vào khả năng định tâm – biết rõ đây là Định giác chi. Nhìn sự an tĩnh vắng mặt của các phiền não – biết rõ đây là Tĩnh giác chi.

Tôi nhắc lại, ở ba niệm xứ đầu các vị biết đây là người đàn bà, đây là người đàn ông, đây là ông cụ đây là bà lão, đây là đứa bé trai, đây là bé gái. Đó là ở ba niệm xứ đầu. Còn ở niệm xứ thứ tư thì sao? – Đây là người đàn bà. Bà này là y tá của bệnh viện phụ sản Từ Dũ, biết chuyên nghiệp vậy. Đây là ông cụ, ông này là ông giáo già trường làng ở Hóc Môn, Bà Điểm, Bình Chánh, Cần Giuộc. Thằng bé này là học sinh cấp hai của trường Lê Quí Đôn, Bùi thị Xuân gì đó. Biết một cách chuyên nghiệp. Biết đây là ông kỹ sư cầu đường, kỹ sư Nông lâm, biết đây là bác sĩ về máu, về xương, phụ khoa, nhi khoa, biết rõ. Cái biết đó đòi hỏi phải có kiến thức chuyên môn.

Cũng giống như ba cái niệm đầu biết đây là tâm tham tâm sân, đây là thọ dễ chịu khó chịu, cái biết này không đòi hỏi kiến thức nhiều. Nhưng ở Pháp quán niệm xứ thì bắt buộc phải có Pháp học và cái trí phải bén. Biết rõ đây là Hỷ giác chi, Xả giác chi, biết đây là Dục triền cái, Sân triền cái, đây là nhãn xứ, đây là nhĩ xứ.

Như vậy ở Pháp quán niệm xứ mình quán chiếu cả 5 uẩn gồm chung. Và phải nói rõ buổi đầu Tứ niệm xứ chỉ là NIỆM thôi (làm gì biết đó). Rồi dần dần TRÍ TUỆ nó làm việc. Các vị hỏi tôi làm việc kiểu nào thì tôi xin thưa: Anh biết rõ cái gì nó đang xảy ra anh đã là Thánh 50% rồi, anh đã là Á thánh rồi!

Trong Kinh nghiệm thiền quán có câu này:

“Gặp chuyện mà vẫn không thất niệm, đó là hành giả thiền sinh. Thường xuyên chánh niệm, đó là thiền sư. Mà luôn luôn chánh niệm, đó là Thánh nhân”.

Gặp chuyện mà không thất niệm, có nghĩa lúc giật mình là niệm liền. Hoặc lúc khẩn cấp, giận quá, vui quá vẫn chực nhớ để mà niệm thì đó là hành giả.

Nhưng đó là gặp chuyện vẫn niệm thì là thiền sinh. Còn thường xuyên chánh niệm thì là thiền sư.

Nên nhớ thời Đức Phật không có khái niệm ‘thiền sư’. Chữ ‘sư’ là nói theo thời này thôi (nghĩa là có khả năng dạy cho người khác). Phải nói rõ bên Miến Điện không có như bên Thái Lan hoặc các xứ khác trong đó có mình. Nghĩa là thích thì cứ gọi là ngài Pháp sư, ngài giảng sư, ngài thiền sư. Theo tôi biết chánh phủ và giáo hội có quy định rõ ràng, thuyết Pháp ai có khả năng thì thuyết nhưng tước hiệu, thí dụ như ngài Pa Auk Sayadaw ngài được gọi là Mahakammtthanacariya, nghĩa là thiền sư . Thì cái này phải do Giáo hội và chính phủ họ chính thức công khai xác nhận. Nhớ cái đó, cái khái niệm này là của thời sau Đức Phật mới có. Đời xưa, một là học với Đức Phật, học với các vị thánh tăng. Còn không thì học với người nào sư huynh hay tiền bối đi trước mình.

5/ Nội dung thứ 5 thuyết giảng: Bảy Pháp hỗ trợ Định học – Samadhiparikkhara
(ngài Minh Châu dịch là Bảy Pháp định tư lương)

Parikkhara: linh kiện, phụ tùng, thiết bị, điều kiện hỗ trợ = tools, supports, equipment = dụng cụ, phương tiện làm việc. Thí dụ sa môn có 8 món parikkhara (pháp cụ) gồm tam y, quả bát, dây lưng, kim chỉ, vải lược nước, dao cạo tóc.

Ở đây có 7 pháp hỗ trợ cho Định. MỖI CHI ĐẠO TRONG BÁT CHÁNH ĐẠO LUÔN ĐƯỢC HỖ TRỢ BẰNG CÁC CHI ĐẠO CÒN LẠI.

Có nghĩa là anh muốn có chánh mạng (sinh kế thanh tịnh), muốn hoàn tất chánh mạng này thì anh phải có chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh định, chánh niệm, chánh tinh tấn.

Và anh muốn có chánh niệm thì anh cũng phải có chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh định. Có nghĩa mỗi chi đạo trong Bát chánh đạo luôn được hỗ trợ bằng các chi đạo còn lại. Lúc đó, những chi đạo hỗ trợ được gọi là parikkhara.

Đây là bài Pháp thoại tôi cho là rất, rất quan trọng. Phải nói ông Phạm thiên này đã cho mình cái định nghĩa rất hay về Pháp sư. Pháp sư không phải là người nhớ nhiều, nói nhiều, nói hay hấp dẫn cuốn hút, không phải! Mà Pháp sư là người có khả năng nói gọn mà không thiếu gì hết, nói rộng mà vẫn có đường về chớ không tản mạn lạc lối. Nói ít hay nói nhiều vẫn luôn đưa ra được định hướng. Nói ít hay nhiều đều có thể một nội dung mà người ta lấy bỏ túi về làm của. Đó mới gọi là pháp sư. Chớ còn nói cho hay mà cuối cùng người ta không có cái gì bỏ túi thì không được gọi là Pháp sư.

Trong bài Kinh này ta phải nhận rằng ông Phạm thiên Sanankumara là vị Pháp sư đích thực. Nghĩa là chỉ trong có mấy tiêu mục của một Pháp thoại không dài lắm mà ông đã mở ra được một nội dung nhất quán, xuyên suốt của toàn bộ Tam tạng. Chẳng hạn ổng mở ra ba con đường tu chứng: nhờ nghe Đạo mà bỏ dục lìa ác. Nhờ nghe Đạo mà chuyển hóa cái thiện từ thô sang tế. Nhờ nghe Đạo mà bỏ luôn cả cái tế. Rất là độc đáo!

Có nghĩa ổng giải quyết dứt điểm dòng chảy Duyên khởi: Do vô minh trong Tứ Đế mới có 3 hành. Từ ba hành mới có 32 quả Thức. Bây giờ ổng giải quyết ngay cái khâu Hành. Ổng nói rằng vị đó thấy rõ ‘ác’ là cái đáng tránh đã đành, mà cái thiện thấp cũng là cái phải lìa bỏ. Và cái thiện cao cũng là cái đáng phải lìa bỏ vì phải đạt đến mức độ không thiện không ác mới thực sự là hoàn tất Đạo nghiệp. Rất là xuất sắc!

Vị đó giảng như vậy cho chư thiên cõi Đao Lợi nghe xong vị đó kết thúc thế này:
“Bằng 4 Dự lưu phần: niềm tin tuyệt đối vào Tam bảo và thành tựu Giới hạnh tuyệt đối (không vì lý do nào mà vi phạm) thì được gọi là Tu Đà hườn”.

Một bài Pháp rất là sâu! Giảng xong như vậy thì là thiên vương Tỳ sa môn Vessavana sau đó kể lại cho Dạ Xoa Janavasabha nghe. Và vị này đã kể hầu Thế Tôn tại ngôi nhà gạch. Và Thế Tôn kể lại cho ngài A Nan.

Như vậy chúng ta đã học xong bài Kinh Janavasabha mà dịch sang tiếng Việt là ‘Nhân kiệt”.

Ngày 16 chúng tôi về Mỹ. Ngày mai là buổi giảng cuối, rồi bắt đầu bữa nào chúng tôi sẽ thông báo sau. Ngay bây giờ không phải là sớm đâu để quý vị bàn nhau coi sau Trường Bộ chúng ta sẽ học tiếp Kinh gì. Bây giờ là Kinh 18 đã xong, như vậy còn lại không nhiều (34 bài – 18). Đặc biệt hai bài Kinh cuối rất là dài, chiều dài bằng một Kinh rưỡi vì trừ ra nội dung trùng nhiều. Kinh Tệ Túc giảng nhanh, Kinh Đại Niệm xứ giảng nhanh chậm tùy duyên, Kinh Đế Thích sở vấn, nhanh. Kinh Đại hội học rồi, xem lại Lục đại chân Kinh (bà con thấy chưa, nó quá đặc biệt). Kinh Đại Điển tôn, học nhanh …hai Kinh cuối, chậm, nghĩa là học lâu. Như vậy mình chuẩn bị sau Trường Bộ mình học cái gì.

Chúc các vị một ngày vui!/.

(Hết)

Mục Lục các Bài Giảng