[LeThanhPhong]

(tt và hết) Sư Toại Khanh Giảng KTC 6.80 Lớn Mạnh và các Kinh Khác (3-3)

https://toaikhanh.com/audiotext.php?mp3=...E1%BA%A1nh

53:35

Còn tu tập tưởng là sao? Tu tập với tưởng mình mới học cách đây mấy hôm, trong kinh có nói toàn bộ đời sống của tất cả chúng sanh chỉ gói gọn trong cái tưởng không có sai. Đó rồi sắc tưởng, thinh tưởng, khí tưởng, vị tưởng, xúc tưởng và pháp tưởng. Toàn là chúng ta sống trong cái tưởng thôi, sống trong những kinh nghiệm, hồi ức, kiến thức, cái biết cũ, thì những cái đó gọi là tưởng, nha.

Thấy một cái hoa là từ đó nó đánh động bao nhiêu là cái hồi ức đẹp, xấu, vui, buồn. Nhìn một con đường mòn ở ven đồi, nhìn một mái tóc, một ánh mắt, một giọng nói, nhìn một cái lưng khòm, một cái gậy chống, một cặp kính lão, một cái rỗ may, nhìn một cái vạt nắng chiều, nhìn một cái làn sương sớm, một tiếng chuông thu không; tất cả những gì chúng ta nghe, ngửi nếm, đụng nó đều dắt chúng ta về những cái cõi miền của hoang tưởng, ảo tưởng, giả tưởng nói chung là của cái tưởng.

Đấy! Tôi đố các vị trong cuộc đời này các vị có bao giờ mà thấy, nghe, ngửi, nếm, đụng mà không gắn vào 6 cái ngoại trần một cái nhãn hiệu nào đó. Tôi năn nỉ các vị làm thử cho tôi. Tôi nói các vị có hiểu lời tôi nói không? Có bao giờ mà các vị thấy, nghe, ngửi, nếm, đụng mà các vị không dán vào đó một cái nhãn hiệu, một cái logo, một cái label nào hay không? Có, phải có à. Tùy cái trình độ, tùy cái khả năng suy tư, suy diễn, lý luận, tùy khả năng kiến thức, tùy môi trường, bối cảnh, hoàn cảnh, điều kiện mà chúng ta có cách dán nhãn lên mỗi cái trần cảnh khác nhau.

Thí dụ như mình đang ngồi ở đây mà mình nghe có tiếng ồn ào đằng trước nhà, thì một là mình chỉ hiểu đơn giản là tiếng ồn "Ai om sòm vậy ta?", đó là một cách. Nó là tiếng ồn mà mình dịch nó thành om sòm là mình đã dán cái nhãn tưởng lên đó rồi. Thay vì nó chỉ là tiếng động thôi, nghe chỉ là nghe, bây giờ mình dán cái nhãn om sòm lên có nghĩa là mình đi dán lên đó một cái logo ngầm mang ý nghĩa tiêu cực. Om sòm là tiêu cực rồi. Đấy, rồi cái tiếp theo mình biết rõ "Ô, cái này là tiếng nói đàn ông chớ hỏng phải là tiếng nói đàn bà". Đấy, thêm nữa tiếng này là Tiếng Miên, Tiếng Tàu hay là Tiếng Anh, Tiếng Nhật, hay là Tiếng Việt. Trước hết là mình đã dán cho nó cái nhãn hiệu, đó là om sòm, rồi sau đó mình dán lên đây là ngôn ngữ gì, tiếp theo mình dán một lô nhãn hiệu nữa là họ đang nói cái gì, nội dung là gì, cải lộn, rồi mình dựa trên cái đó mình bắt đầu nghĩ thêm "Ồ! Cái này là hai vợ chồng gây nhau" hay là hai chị em, hay là hai mẹ con gây nhau. Đó! Mình dán lên những nhãn hiệu, đó là tôi đang nói chuyện nhà đó. Còn vô vàng mọi thứ trong đời sống mà chúng ta thấy, nghe, ngửi, nếm, đụng đều dán lên đó những nhãn hiệu. Và hễ khi mà dán nhãn hiệu là chúng ta một lần nữa, chúng ta đã từ chối quan sát cái bản chất của thế giới mà chúng ta chỉ quan sát trên khía cạnh hiện tượng. Mà thế giới nó có hai góc nhìn, một là góc nhìn về hiện tượng và một góc nhìn về bản chất. Mà khi chúng ta xài quá nhiều nhãn hiệu, coi như chúng ta chưa có bóc tách được cái vỏ ngoài của sự thật, của chân lý, chúng ta tiếp tục sống ở trong cái thế giới hiện tượng.

Còn hành giả thì sao ta? Đơn giản lại càng nhiều càng tốt, hạn chế cái việc dán nhãn lên các hiện tượng. Là sao ta?

57:15
14/09/2019 - 03:11 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]

Thí dụ đang ngồi mình nghe một cái rầm thì chỉ biết "giựt mình", hoặc là chỉ biết "ồn", hoặc là chỉ biết mình đang "sân", rồi lập tức quay trở lại hơi thở tu tiếp chứ không có suy diễn thêm nha. Tôi nói trong room có hiểu cái đó không? Không có suy diễn thêm nữa. Còn đằng này mình suy diễn thêm là cái người đó giờ này biết đại chúng đang ngồi thiền ở trong thiền đường mà ở ngoài làm việc bất cẩn, mình suy diễn quá xa không cần thiết, đó là anh đi quá xa, hiểu không?

Trong khi ở đây mình chỉ nghe một cái rầm, thì mình có nhiều cách niệm tùy hà, nếu mà thân quán niệm xứ mình chỉ cần niệm "nghe à", nhỉ thức đang làm việc, "đang nghe nha"; nếu niệm thọ "khó chịu à", "ưu nha"; còn nếu mình đang tâm quán niệm xứ "ô! sân nha"; còn pháp quán niệm xứ "ố ô! sân triền cái nha". Xong. Không có đi nữa. Không có dán thêm nữa, dán nhãn là chỉ có phiền.

Mà tại sao chúng ta yêu được nhau, chúng ta cưới được nhau? Tại sao chúng ta có thể gồng gánh được nhau, chúng ta có con với nhau mấy chục năm là tại sao? Là vì tại chúng ta khoái dán nhãn quá đi, nha. Chúng ta lúc nào cũng có cả rổ cái nhãn, chúng ta dán tùm lum hết trơn, thấy cái nào được được chúng ta dán một lô mấy cái nhãn mà coi như là ok. Thì tại mình rước nó về mình mới cưới nó được, chớ nếu mà mình không có nhìn con người qua những nhãn hiệu, mà mình nhìn xuyên thấu cái bản chất thì bà nội của tôi cũng không có dám rước em nào về hết á. Tại vì bất cứ một cái gì mà mình thấy nó là dễ thương nó đều là hiểu lầm; và bất cứ một cái gì mà mình thấy nó là dễ ghét nó đều là hiểu lầm. Vì sao? Vì tất thảy mọi hiện hữu ở đời nó điều diễn ra trong sự chớp nhoáng, chớp tắt, chớp tắt, chớp tắt, chớp tắt, có rồi mất, có rồi mất, có rồi mất; chỉ có hành giả tứ niệm xứ mới thấy cái này, nha. Thì cái đó gọi là ổn định tâm hành là vậy đó, tức là không để mình phải chạy theo cái đời sống của thọ tưởng, theo cái sự tác động của thọ tưởng. Nãy giờ mới nói có cái tĩnh giác chi.

Còn cái định giác chi là cái sự tập trung tinh thần, cái này quan trọng lắm. Tôi nói không biết là bao nhiêu lần cái ánh nắng mặt trời mà để tự nhiên như vậy thì nhiều lắm nó làm cho mình rát da, rát thịt, nám mặt vậy thôi. Còn nếu mà ngày nào cũng phơi nắng thì nó làm cho mình bị đen da thôi, nhưng mà để cho mình nóng bị phỏng đến mức mà chết người là anh phải dùng một cái kính hội tụ, hoặc là để nắng nó xuyên qua một chai nước. Thí dụ, nói chung là phải gom toàn bộ nhiệt lượng của ánh nắng vào một điểm thì lúc bấy giờ sức nóng của mặt trời nó mới đủ để làm cháy da, cháy thịt, cháy nhà, cháy rừng.

Thì cái tâm mình cũng vậy, bình thường mình không có tập trung tư tưởng thì cái sức mạnh của nó bị tản lạc, bị khuếch tán, nó không có đủ mạnh để làm cái việc gì hết. Nhưng mà khi mình tập trung tư tưởng vào một cái đề mục nào đó thí dụ như đất, nước, lửa, gió, xanh, vàng, đỏ, trắng, hư không, ánh sáng, hoặc là hơi thở vào ra; thí dụ mình niệm đề mục đất, mình niệm đất, đất, đất; mình để một miếng đất, một cái khuôn đất trước mặt hoặc là nhìn cái nền đất trước mặt cũng được, hoặc là làm cái khuôn đất tròn tròn trước mặt mình; rồi mình niệm đất, đất, đất, niệm hoài, nhìn nó mình niệm tới một lúc nào đó mình nhắm mắt lại mà vẫn thấy nó, tiếp tục niệm nữa, niệm đến một lúc nào đó thì cái khuôn đất đó nó không còn là cái màu sắc cũ mà nó trở thành một cái mâm bằng vàng chói rực hoặc giống như một cái vừng trăng vậy đó, tiếp tục niệm nữa, niệm cho tới bao giờ đắc sơ, nhị, tam, tứ thiền trở lên thì thôi. Nhớ nha, đó là tôi nói về mặt lý thuyết đơn giản. Còn lý thuyết chi tiết bà con vào trong Thanh tịnh đạo cái phần Định, đọc thêm ở trong đó nói đã lắm nha. Thí dụ trong đó dạy cách tu đề mục đất phải làm gì, tu đề mục đất đắc thiền, đắc xong mình có thể hóa hiện bao nhiêu loại thần thông; nhờ tu đề mục đất, tu đề mục nước, lửa, gió cũng vậy; cách tu như thế nào, đắc rồi mình có thể nhờ cái đề mục đó mà mình hóa hiện bao nhiêu thứ thần thông, phép màu, thí dụ như vậy. Đó là trong Thanh tịnh đạo, còn ở đây tôi chỉ nói vắn tắt thôi.

Định ở đây là khả năng tập trung tư tưởng để cho cái tâm của mình nó không có khuếch tán và cái sức mạnh của nó được tập trung, được hội tụ, được dồn hẳn vào một chỗ, nhờ vậy chúng ta làm được rất là nhiều việc. Thí dụ chuyện đầu tiên, khi mà mình tập trung tư tưởng không để nó khuếch tán là cái tâm mình không có chạy theo phiền não thích và ghét, nhờ vậy mình thấy an lạc. Khi mình không có phiền não là mình an lạc, nhiều người hiểu lầm, tưởng an lạc có nghĩa là mình phải có cái gì đó mới an lạc, chưa chắc. Bởi vì an lạc hay là hạnh phúc trên đời nó có hai nguồn, một là do có cái gì đó và hai là không có cái gì đó. Tôi nói trong room có hiểu không ta?

Hạnh phúc trên đời nó có hai nguồn, một là có cái gì đó và hai là không có cái gì đó, thí dụ như tự nhiên mình chứng thánh hay là chứng thiền mình an lạc cái đó khỏi nói rồi, nhưng mà chưa đắc cái gì hết chỉ cần phiền não nó vắng mặt thôi là mình đã thấy người nó nhẹ rồi. Phúc thay cho kẻ nào mà trong một giờ, trong một ngày mà không có cái gì để đam mê hay bực mình hay là chán nản. Mình nghe mình thấy nó tẻ nhạt, nhưng mà không. Tôi nói không biết là bao nhiêu lần, tôi nói hồi tôi còn trẻ đó, có nhiều buổi sáng thức dậy tôi thấy sao cái ngày sao nó lê thê, nó tẻ nhạt, nó vô vị; nhưng mà càng lớn tuổi, càng va vấp nhiều chuyện đời tôi mới ngộ ra một cái chuyện kỳ quái, tôi phải cảm ơn những cái ngày mà tôi thấy nó vô vị, vì vô vị nó đồng nghĩa với vô sự. Bởi vì cơ thể của người lớn tuổi mà quí vị, từ 50 trở lên ngày nào thức dậy mà trong đầu không có gì ưu tư, hờn giận, âu lo là nên thắp ba cây nhang lạy tạ tam bảo; ngày nào thức dậy mà cơ thể nó không có kiếm chuyện, nó không có cà khịa với mình là mình phải thắp thêm ba cây nữa để lạy tạ tam bảo, nha. Các vị hiểu không ta? Có nghĩa là mỗi sáng thức dậy thấy thân và tâm của mình mà nó không có cái gì để cho mình phải nặng lòng ưu tư, lo lắng, sợ hải là mình phải nên quì lạy trời, lạy Phật vì bửa đó con được an lạc, an lành, nha.

Đó! Cho nên, hạnh phúc nó có hai nguồn, một là có cái gì đó và hai là không có cái gì đó. Vậy định ở đây là gì? Là sự tập trung tư tưởng. Chính vì nó tập trung tư tưởng, nó dẹp sạch sành sanh, nó làm cho cái cõi đất nội tâm của mình trống lấp, chưa biết đắc cái gì hay không tôi chưa màng, tôi chỉ biết một chuyện là chính mình tập trung tư tưởng thì không có tạp niệm, ác niệm, tục niệm là mình thấy khỏe rồi. Với khả năng tập trung ấy, thứ nhất là nó làm cho vắng mặt phiền não, thứ hai là nó giúp cho cái trí tuệ có điều kiện làm việc ngon lành, vì sao? Vì chúng ta biết rằng một cái ngọn nến, một cái ngọn đèn mà bị gió thổi nó chao ánh sáng nó hỏng có tốt, ánh sáng nó lung linh lắm, nó không có rõ ràng; nhưng nếu ngọn lửa, ngọn nến, ngọn đèn mà nó ổn định thì ánh sáng nó sẽ nhiều hơn, nó dễ giúp mình làm việc hơn. Còn cái thứ mà nó chập chờn, nó lung linh nó khó làm ăn gì lắm.

Ở đây cũng vậy, muốn cho trí tuệ mà nó có một nền tảng làm việc cho ngon thì phải chỉ có định và niệm, hoặc là định, hoặc là niệm giúp cho mình ổn định tâm trí để trí tuệ nó làm cái việc soi rọi. Các vị dùng cái mũi khoan, các vị muốn khoan một cái lỗ cho nó chính xác, chuyện đầu tiên là mình phải ổn định cái miếng gỗ mà mình muốn khoan, mình phải ổn định mũi khoan, ổn định cái vật mà mình muốn khoan; ổn định hai cái đó thì mũi khoan mới đi chính xác được. Trong room có hiểu không ta? Đừng có trầy trật, trầy trật; hoặc là mình chích thuốc mà chích bằng vein, chích tĩnh mạch, là mình phải cột cái dây cao su để mình xác định được cái mạch máu nó nằm ở đâu, ổn định xong cây kim mà chọt vô là chính xác; còn đâm mà cà trật cà trật, tôi đã bị nhiều y tá coi như nó lụi bấy cái mạch tôi; cái mạch tôi tốt, gân máu tôi đẹp lắm rất nhiều người khen, mạch của tôi là nó to đùng như cọng rau muống vậy đó, mà nó mắc gì mà nó lụi coi như cả buổi trời đau thấy bà nội luôn bởi vì nó không có được sự ổn định, dở ẹc hà…. Đó là cái định quan trọng lắm.

1:06:07
14/09/2019 - 04:22 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]

Còn cái xả là sao? Xả là sự cân bằng cảm xúc. Cảm xúc đây là gì? Là gồm có khổ, lạc, ưu, hỷ, xả. Các vị có biết không? Nói ra khó tin, khó hiểu lắm, vì sao vậy? Vì từ buồn qua vui hoặc ngược lại từ vui qua buồn, nó cách nhau có một sợi tóc hà. Nhưng mà cái xả thì nó xa hơn.

Cho nên cái người mà thiếu nội hàm, thiếu hàm dưỡng, thiếu trí tuệ, thiếu Phật học thì cả đời sống chỉ chạy theo cái vui mà họ không có ngờ rằng vui ở đâu thì buồn sát sườn bên cạnh đó, hỏng có xa. Yeah, cái người nào mà thích được khen tới hồi mà bị chê, bị chửi nó khổ cho banh xác. Cái người nào thích vui đó thì tới hồi gặp chuyện buồn nó chịu không nổi, khổ lắm; bởi vì thích ghét là một cặp, khen chê là một cặp, vui buồn là một cặp. Cho nên một cái tâm thái ổn định phải là cái tâm thái nằm ngoài thích và ghét, buồn và vui, tin tôi đi.

Ngay cả cái thương ghét cũng vậy, các vị biết không, từ cái thương mà chuyển qua cái ghét nó rất là gần. Cái cảm giác hờ hửng, không cảm xúc thấy vậy mà nó ổn định, nó chắc ăn hơn. Còn từ cái thương qua ghét nó rất là gần, cho nên một cái đối tượng mà làm cho mình bực mình gọi là nặng nề, nghiêm trọng thường là những đối tượng mà mình nặng lòng thương mến họ. Chớ còn một người dưng miễn là đừng có đụng tới mình thì khỏe ru, nha. Còn cái người mà mình thương, cái khả năng mà gây khổ cho mình nó lớn vô cùng, nó nhiều lý do lắm. Cái mình thích cũng vậy, hễ cái mình thích ở đâu thì cái ghét kế bên đó. Rồi cái vui, cái buồn cũng cứ thế, cho nên trong các cảm thọ khổ lạc là một cặp, hỷ ưu là một cặp.

Chỉ có xả nằm một mình nó. Đó! Ổn định được cảm xúc rất là quan trọng, một người mà có tu tập đến mức, đúng mức thì thấy ở đời không có gì để vui, chỉ cần xác đinh là mọi thứ là chớp nhoáng, là vô ngã, vô thường, thấy đó, mất đó. Chỉ cần xác định một chuyện đó thôi, chỉ cần trí của họ xác định mọi thứ có đó rồi mất đó thì họ không còn thích, khi không còn thích thì không còn ghét. Họ xác định như vậy, họ không còn cái gì để vui nữa thì cũng không có gì để làm cho họ buồn nữa. Yah, phải nói như vậy, cái này nó rất là sâu, sâu chỗ đó đó.

Chúng ta có nhiều cách để ổn định, thứ nhất là dùng trí, quán chiếu thấy rằng ở đời không có gì đáng để thích thì tự nhiên nó không có gì để ghét, không có gì để vui thì nó không có gì để buồn, đó là dùng trí. Còn hai nữa là dùng định, dùng định có nghĩa là tập trung tư tưởng vào một đề mục nào đó, hoặc là dùng niệm ghi nhận không sót một cái hoạt động lớn bé nào của thân tâm, gọi là niệm, dùng mấy cái ông này nè, mình mới có cái xả thọ như ý.

Như ý đây không phải là mình đi tu mình kiếm cái cảm giác, hỏng phải, mà như ý đây có nghĩa là khi nào cần sự nghĩ ngơi, tĩnh dưỡng như lời Ngài Xá lợi phất dạy: "Này các hiền giả giống như một cái cô chiêu, cậu ấm nhà giàu có những cái tủ quần áo đầy những thứ lụa là gấm vóc trong đó; mỗi khi cô, cậu muốn mặc cái gì thì có thể thay đổi sáng một bộ, trưa một bộ, chiều một bộ, tối một bộ, khuya một bộ; lúc nào muốn thay đổi cũng được, bởi họ có quá nhiều trang phục.

Ở đây một vị tỳ kheo mà tu tập Thất giác chi mà tới nơi, tới chốn thì vị đó lúc nào cần có thể an trú vào trong định, ngồi vô một cái là chỉ biết hơi thở ra vào, không biết gì hết; khi nào thấy cần một chút niềm vui, thêm nhân nhị, gia vị cho đời tu thì vị đó có khả năng tự làm cho mình vui. Khi nào cần ổn định cảm xúc không còn buồn vui nữa, an trú trong xả, vị ấy vẫn có thể làm được. Làm được bằng cách nào? Tác ý đến cái khía cạnh tiêu cực của đời sống là sẽ có ưu, tác ý tới cái khía cạnh tích cực của đời sống là sẽ có hỷ. Nhớ cái đó. Bây giờ không có chú ý đến cái đẹp, cái xấu, cái ngon, cái dở nữa mà chỉ chú ý đến bản chất như thật của nó, nó sao thấy như vậy, thế giới này nó đặc biệt như vậy.

Thế giới này có ba cách nhìn: Nhìn vào cái mặc ưu của nó là mình sẽ có hỷ, có lạc; nhìn vào cái mặc khuyết của nó ta sẽ có khổ, có ưu; chỉ có nhìn vào bản chất thật của nó không có ưu khuyết, mà là nhìn thật thì nó không còn gì gọi là đắng hay là ngọt, nó không còn gì để vui, để buồn, để thích, để ghét mà chỉ để chán thôi. Đấy, đây là cái đỉnh cao, là tinh hoa, cốt lõi của Phật Pháp nằm chỗ đó.

Khi mà anh nhìn tới nơi, tới chốn thì thế giới này không có gì để anh vui và không có gì để anh buồn, không có gì để anh thấy thích và không có gì để ghét. Mà khi anh nhìn đúng bản chất của nó anh chỉ còn sự hờ hửng, lạnh lùng. Đây cũng là lý do vì đâu mà ở trong trí tuệ thiền quán có cái từ gọi là hành xả tuệ đó, tức là quán chiếu danh sắc mà buổi đầu thì có lúc mình thấy sợ, mình còn thấy chán, nhưng mà sẽ có một ngày mình thấy cái kiểu nó vậy đó, cái kiểu nó vậy. Thiện cho lắm thì cũng mắm với dưa, mà ác vừa vừa thì cũng dưa với mắm, ác cho lắm thì tắm cũng ở trần. Đại khái như vậy.

Tức là đến một lúc nào đó mình thấy, nói theo cái từ của Ngài Viên Minh là "nhìn pháp vận hành" đó, có nghĩa là cứ ở yên mà nhìn, bây giờ chưa đâu các vị còn yêu đời dữ lắm, các vị còn có cái thích thì sẽ còn có cái ghét, các vị còn đi tìm cái niềm vui thì thế nào tới hồi gặp nỗi buồn, nỗi đau chịu không nỗi.

Nhưng sẽ có một ngày tuổi tác nó thêm một chút, ổn định một chút, ổn định ở đâu thì ổn cố nằm ở đó. Nhớ nha, ổn định ở đâu thì ổn cố nằm đó, cộng với công phu tu tập, cộng với kiến thức giáo lý, cộng với tuổi tác; ba cái này cộng lại: kiến thức nè, tuổi tác, kinh nghiệm thiền tập. Sẽ có một ngày các vị thức dậy không cần nghĩ đến cái gì vui, cũng không có gì để âu lo, phiền muộn; các vị chỉ thanh thản ra súc miệng, đánh răng, rửa mặt, tưới cây, ăn điểm tâm, cứ coi coi việc gì đến thì đến; việc gì phải đến thì sẽ đến, chỉ vậy thôi; chờ trái nó rụng, nha.

Người không tu thì chờ sung rụng. Người tu chỉ ngồi yên coi xem, không có chờ mà xem trái nó rụng, không ép trái còn xanh mà phải rớt, mà cũng không cưỡng cầu trái đã khô nằm hoài trên cây, người tu cứ thanh thản ngồi xem trái xanh trên cành, thanh thản ngồi xem trái chín rụng, đó chính là công phu tuyệt đỉnh tầng thứ chín của "càn khôn đại na duy" nha.

Ok, chúc các vị một ngày vui. Hẹn gặp lại ngày chủ nhật.

Mục lục các bài giảng

(Hết)