2020-02-26, 11:04 PM
(tt) Sư Toại Khanh giảng Kinh Lời Cảm Hứng (Tăng Chi Bộ Kinh 6.62) (???)(2-3)
45:40
30/08/2019 - 08:04 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]
Cái thứ ba là quán tưởng. Có nghĩa là sao? Chữ quán tưởng trong chỗ này nó có nghĩa như vầy, chứ đừng có đem cái biết mà bằng cái lỗ mũi rồi đi đâu cũng thấy cái chữ quán tưởng mà hiểu theo một nghĩa là chết cả họ nha.
Quán tưởng là sao? Thì tôi đã nói rồi, chúng sanh trong đời chia làm 3 nhóm:
Tu quán là gì? Tinh thần của tuệ quán là phải quan sát thế giới này ở một cái góc cạnh khác. Thế giới này có 2 góc cạnh để ta nhìn,
Còn ngôn ngữ trong kinh là khía cạnh chân đế và chế định, chân đế và tục đế. Hoặc là tục đế nó còn có cái tên là chế định, là thi thiết nữa, là biến kế. Nhưng mà thôi bây giờ mình nói gọn đi, là thế giới này có 2 cái góc để mình nhìn, có 2 góc nhìn về thế giới này, một là nhìn thế giới này qua góc độ gọi là hiện tượng phenomenon, thứ hai là nhìn về bản chất là essence hoặc là cái reality của nó, cái bản chất thật của nó. Khi nhìn về bản chất và nhìn về hiện tượng, nghe nè, thì khi mà chúng ta sống trong dục tưởng và thiền tưởng thì chúng ta chỉ nhìn thấy thế giới này qua cái khía cạnh hiện tượng thôi. Các vị nghe kịp không?
Khi mà còn chìm sâu ở trong dục tưởng và thiền tưởng thì ta chỉ có khả năng nhìn thấy thế giới này qua khía cạnh hiện tượng. Nhưng mà bây giờ anh tu tập tuệ quán để chấm dứt sanh tử thì sao? Anh phải vượt khỏi cái lớp vỏ hiện tượng ấy, để anh quan sát thế giới này ở cái khía cạnh bản chất, bản thể thì anh mới bỏ, mới chán, mới sợ, mới buông nó được, thì đó gọi là pháp môn Vipassana hay là Tứ niệm xứ. Tuy nhiên buổi đầu sơ cơ chúng ta cũng phải vay mượn một tí ti cái khía cạnh hiện tượng, nhưng mà cái khía cạnh hiện tượng của vị hành giả tuệ quán nó khác của bên thiền chỉ.
Bên thiền chỉ là tối ngày cứ ăn rồi là cứ hít vô, thở ra cả đời cứ biết bao nhiêu đó; hoặc là xanh xanh, vàng vàng, đỏ đỏ, trắng trắng; hoặc là đất đất đất; nước nước nước; lửa lửa lửa; gió gió gió. Mà cái đất, nước, lửa, gió của cái ông mà tu thiền định là đất, nước, lửa, gió hiểu theo cái nghĩa thế gian; đất là cục đất; nước là giọt nước, là dòng nước, nước là water đó. Nhưng mà riêng đất, nước, lửa, gió của cái ông mà tu tuệ quán nó không phải như vậy. Đất trong đầu của cái ông tu thiền tưởng nói về khía cạnh hiện tượng nó là cục đất, nó là núi đất, nó là cái đồi đất, là cái mặt đất, nó là soil, nó là earth, nó là earthy.
Nhưng mà trong nhận thức của hành giả Tứ niệm xứ đất ở đây nó vượt khỏi khái niệm hiện tượng, mà nó qua tới khía cạnh bản chất, đất ở đây phải hiểu là trạng thái cứng, mềm gọi là đất, trạng thái cứng mềm, thô, nhám, mịn, láng, nặng, nhẹ được gọi là đất. Cái trạng thái tan chảy, kết dính, ngưng tụ được gọi là nước, nó là trạng thái thôi. Tất cả nhiệt độ nóng, lạnh đều được gọi chung là lửa. Còn gió là cái trạng thái gọi là trương phồng, di động và áp suất thì gọi là gió. Có nghĩa là đất, nước, lửa, gió mà hiểu theo góc cạnh bản thể là như vậy. Chẳng hạn như riêng về gió, hiểu theo cái nghĩa mà hiện tượng nó là wind là gió, nhưng mà hiểu theo khía cạnh mà bản thể là movement, là pressure. Trong đây nghe kịp không? Gió đó, mà hiểu theo nghĩa rốt ráo nó là movement, là pressure.
Rồi ở đây cũng vậy, buổi đầu hành giả Tứ niệm xứ cũng phải vay mượn tục đế, vay mượn khía cạnh hiện tượng một ít lâu. Là sao? Thở ra biết là thở ra, thở vào biết là thở vào. Hơi thở ra đang đi cùng khổ thọ. Hơi thở vào đang đi cùng khổ thọ. Hơi thở ra đang đi cùng tâm tham. Hơi thở vào đang đi cùng tâm tham. Các vị nghe kịp không? Phải có mượn một tí là như vậy.
Rồi dần dần sẽ có một ngày hành giả không còn bị mắc míu vào cái chuyện đi biết là đi, ngồi biết là ngồi, rồi ta đi bằng tâm tham, đang ngồi bằng tâm sân, thí dụ như vậy. Lúc đó sẽ có một ngày quí vị không còn bị dính vô trong cái hơi thở vào, ra, đi, đứng, nằm, ngồi, ăn, uống, nhai, nuốt, co, duỗi, tiểu, tiện, mặc áo, mặc quần,... không còn nữa.
Mà cái lúc giây phút đắc đạo là mình chỉ còn biết đây là khổ, đây là tập, đây là diệt, đây là đạo; biết đây là danh, biết đây là sắc, biết đây là vô thường nè, khổ, vô ngã nè; biết đây là sắc, thọ, tưởng, hành, thức; biết rằng đây là tâm tham, tâm sân, tâm si; biết đây là khổ, tập, diệt, đạo; biết như vậy đó mới đắc, biết qua khía cạnh chân đế đó.
Nhưng mà buổi đầu chúng ta vẫn phải xài những cái gọi là ấn tượng, mà ở đây mình gọi là quán tưởng, nó khác với thiền tưởng. Thiền tưởng có nghĩa là mình chỉ biết vật chất qua cái tên gọi, qua những khía cạnh hiện tượng thôi. Còn bên thiền quán là bắt đầu từng bước chúng ta đi sâu vào cái thế giới bản chất. Trong room ráng hiểu dùm cho tôi, tôi nhờ. Không hiểu thì tôi nghĩ là coi như các vị không có duyên với đạo, mình cũng không có duyên với nhau, chứ bây giờ đã nói tới đó mà không hiểu là chỉ có đi ch đi, nha (can sua), ...đổi kiếp. Thì khi mà buổi đầu mình chưa đi sâu vào thế giới bản chất được là mình phải mượn một tí ti nhưng tuy nói là mượn cái hiện tượng của cái ông tu thiền quán nó không giống của cái ông tu thiền chỉ. Thiền chỉ của cái ông hưởng dục thì dục tưởng, thiền tưởng so với quán tưởng nó khác ngàn trùng viễn xứ, hai cái ông kia là cắm đầu ở trong thế giới hiện tượng, còn cái ông mà tu tuệ quán, tu Vipassana hỏng phải. Ổng mượn mà ổng biết rất rõ ổng đang mượn, biết, nhưng mà bây giờ buổi đầu ổng đang cần trao luyện cái niệm, cái định và cái tuệ, ổng đang cần trao dồi ba cái đó cho nên bắt buộc ổng phải mượn ít lâu.
Các vị hỏi tôi mượn bao lâu? Thì tôi nói ai mà biết, cái ngu, cái khôn, cái nhanh, cái chậm của mỗi người nó khác nhau làm sao tôi biết. Nhưng mà phải nói là mượn ít lâu. Có người họ không cần mượn, họ chỉ cần nghe Đức Phật giảng họ trực chỉ liền, trực chỉ chân tâm. Còn mình thì không, mà có nhiều người họ chậm, họ phải tu một tháng, hai tháng, một năm, hai năm, một thập niên, hai thập niên, ba thập niên, có người quất cho mày cả đời mới đắc, có người tu 800 kiếp cũng chưa có đắc nữa, khó nói lắm nha.
Nhưng mà buổi đầu là phải nhờ đến khía cạnh hiện tượng, đây đây hơi thở ra, hơi thở vào, buổi đầu chỉ nhận diện hơi thở thôi, và bước tiếp theo đó là mình niệm hơi thở thuần túy gọi là hơi thở qua thân quán niệm xứ.
Tiếp theo là hơi thở kết hợp với thọ quán là sao? Là ta đang thở ra bằng sự dễ chịu, ta đang thở vào bằng sự dễ chịu, ta đang thở ra bằng sự khó chịu, ta đang thở vào bằng sự khó chịu, là kết hợp với thọ quán.
Rồi kết hợp với tâm quán nè, ta đang thở ra bằng tâm tham, ta đang thở vào bằng tâm tham, ta đang thở ra bằng tâm sân, ta đang thở vào bằng tâm sân. Tôi đọc cho nhanh thôi chớ ai mà niệm nhanh vậy, nha, các vị nhớ cái điểm này.
Pháp quán y chang như vậy, thí dụ mình đang theo dõi hơi thở, thí dụ nha, chứ nhiều lắm, pháp quán niệm xứ là sự kết hợp của ba niệm xứ đầu, cái này không có giáo lý là chỉ có ch thôi. Nhiều người không hiểu pháp quán niệm xứ là cái gì. Thân quán là chỉ tập trung ở trong sắc pháp. Thọ quán là tập trung ở trong cảm thọ. Tâm quán là tập trung trong tâm thức. Riêng pháp quán là nó kết hợp.
Thí dụ như hành giả quán chiếu đây là nhãn xứ, nhỉ xứ; hành giả biết rõ thay vì ở bên tâm quán niệm xứ hành giả biết đây là tâm tham, tâm sân; nhưng mà bên pháp quán niệm xứ hành giả sang hơn một bước, hành giả biết đây là dục triền cái, sân triền cái.
Ở bên thọ quán niệm xứ hành giả chỉ biết đây là thọ hỷ, thọ ưu; nhưng mà ở bên pháp quán niệm xứ hành giả không có kêu hỷ, ưu, mà hành giả biết đây là hỷ giác chi, đây là sân triền cái.
Nghe kịp không ta? Có nghĩa là anh phải có kiến thức. Tôi nói một cách khác, tôi ví dụ hoài mà nhiều người cứ đơ ra thấy thương lắm. Là bà má đang làm bếp, nghe tiếng gọi cửa, bà má mới hỏi: "Ai vậy tụi bây?". Thì cái thằng 4 tuổi nó lẩm đẩm nó chạy ra, nó vô nói: "Má ơi, cái ông nào đen thui hà", đó là thằng 4 tuổi. Rồi cái thằng 8 tuổi chạy ra nó nói: "Má ơi, cái ông hàng xóm". Các vị nghe kịp không? Ông hàng xóm, nó biết vậy thôi. Tới cái thằng 18 tuổi nó đi về vừa tới nó thấy, nó có bằng tú tài mà, nó vô má nó hỏi: "Ai vậy bây? Hai thằng này nói tao hỏng có hiểu". Thì cái thằng 18 nó nói: "Dạ cái ông nha sĩ ở ngoài downtown đó má, ổng là hàng xóm neighbour mình nè, nha sĩ Mỹ đen." Các vị nghe các vị có thấy khác không? Cái thằng 4 tuổi nó nói ông nào đen sì hà má ơi. Cái thằng 8 tuổi nó nói ông hàng xóm má ơi. Nhưng mà cái thằng 18 tuổi nó nói cái ông nha sĩ, hàng xóm mình má ơi, nó còn quất thêm cái downtown nữa. Có nghĩa là cũng ông đó nhưng mà phải có một kiến thức tối thiểu thì nó mới biết downtown là cái gì, nó khác với uptown đúng không? Rồi nó phải biết nha sĩ là cái gì, chứ thằng nhóc nó hỏng có biết. Ngay bản thân tôi, tôi không nhớ là lúc nào tôi mới phân biệt được mấy cái đó. Đối với tôi, cứ người nào mà giống giống mấy ông mà sĩ sĩ tôi gom hết vô cái bác sĩ hà, chứ tôi đâu có biết nha sĩ, bác sĩ khác nhau cái gì. Nhưng mà khi mình lớn, mình biết là bác sĩ nó có tới 800 thứ bác sĩ lận, bác sĩ da, bác sĩ máu, bác sĩ xương, bác sĩ internal, bác sĩ nội tạng, bác sĩ chuyên về đường ruột, bác sĩ tai mũi họng, bác sĩ chuyên về mắt, bác sĩ phụ khoa, nhi khoa, sản khoa,... Nhưng mà hồi mình còn bé, mình cứ thấy ông nào mà đeo ống thính dẫn rà rà, nghe nghe là mình phán ông đó bác sĩ thôi. Hoặc là ông nào mà cứ dựa hơi bác sĩ mặc áo trắng mà xẹt xẹt xẹt mình kêu đó là y tá, như vậy thôi. Nhưng mà khi mình biết nhắc tới chữ nha sĩ dentist có nghĩa là mình có một cái biết nhất định nào đó, mình mới biết dùng cái chữ đó. Vì sao? Vì ngôn ngữ nó gắn liền với khái niệm, nhớ nha, ngôn ngữ nó gắn liền với khái niệm, cái idea, cái concept, ý tưởng và ý niệm, ý tưởng và quan niệm. Cái idea và concept nó gắn liền với ngôn ngữ, cho nên mỗi một từ ngữ nó gắn liền theo nó, đi cùng với nó là những concept và idea, những ý niệm, những ý tưởng.
Cho nên ở đây cũng vậy, muốn tu pháp quán niệm xứ là anh phải có kiến thức giáo lý và trí anh phải nhanh, chứ anh mà cà rờ, cà mò cà mò, gà mờ, quáng gà là anh hỏng có tu được nha. Nó khổ như vậy đó. Trong room có còn nghe không ta?
Tưởng là vậy đó quí vị. Như vậy thì hễ nói tang hoang như hồi nãy giờ đó, thì mình đang học về 3 loại tưởng là dục tưởng, thiền tưởng và quán tưởng. Thì thiền quán buổi đầu mình phải mượn cái tưởng, biết cảnh tục đế, cảnh chế định; nhưng mà lâu dần khi niệm, định, tuệ mà nó mạnh rồi, duyên lành ba la mật ngon lành rồi, ngũ quyền ngon lành rồi thì tự động mình đi vô trong thế giới bản chất, thế giới chân đế.
Muốn lìa bỏ được dục tưởng và thiền tưởng một cách vĩnh viễn là mình phải sử dụng cái quán tưởng, đó là một cách nói chuyên môn; còn cách nói thông thường là toàn bộ sanh tử nó chỉ quẩn quanh trong cái thế giới của tưởng, của hoang tưởng, của giả tưởng và của ảo tưởng tôi quí vị, nha. Hoang tưởng, ảo tưởng và giả tưởng. Anh còn sống ở trong thế giới ảo tưởng, hoang tưởng thì anh mới còn có những giấc mơ hoang đường, yeah, mình không học giáo lý mình không có biết rằng tất cả chúng ta đây đều sống trong ảo tưởng, hoang tưởng và giả tưởng. Cho nên những cái chúng ta thấy nó không phải là thiên đường mà nó là hoang đường. Có nghĩa là sao? Khi chúng ta là con dòi, chúng ta thấy đống phân là tuyệt vời. Khi chúng ta là con ruồi, chúng ta thấy đống rác là tuyệt vời. Khi chúng ta là đàn ông thì chúng ta yêu đàn bà. Khi chúng ta là đàn bà thì chúng ta yêu đàn ông. Khi chúng ta là Mỹ đen chúng ta có những sở thích rất là Mỹ đen. Khi chúng ta là Mễ chúng ta thích những cái rất là Mễ. Chúng ta là người Úc chúng ta thích những cái rất là Úc. Chúng ta là người Âu chúng ta thích những cái rất là Âu, nha. Chúng ta là con chó, là con heo chúng ta thích những cái rất là chó, rất là heo. Các vị biết không?
Mà hễ thích ở đâu nó gắn liền với cái ghét ở đó. Tôi đã nói rồi mà mình cứ đơ ra đó. Hễ có thích là phải có ghét. Hễ thích nóng thì nó ghét lạnh. Thí dụ thích ấm thì nó ghét lạnh, mà thích mát thì nó ghét nực, đại khái như vậy. Hễ có cái thích là có cái ghét đối lập, mặc dù ngay lúc đó có thể là mình không có biết, mình không có ngờ, mình không có thấy. Như bửa nay mình xách cái giỏ mình đi shopping, đi cà khịa ở ngoài tiệm tự nhiên mình phát hiện ra có cái áo hay quá. Sao cái áo nó hay ta? Là bởi cái áo nó lựa cái tông màu hay quá, cái gam màu hay quá, cái họa tiết trên đó hay quá, đơn giản, chỉ trên cái vệt mực giống như nét sổ của chữ Hán kéo xuống, ở trên một cái nền vải lụa như vậy đó, rồi nó có một cái đường ngang vậy đó, đơn giản vậy, nhìn muốn hiểu sao thì hiểu, mình hình dung nó cách điệu cho một cái gì đó. Khi mình bắt đầu mình thích cái loại hoa văn, họa tiết đó, có nghĩa là từ đây về sao mình gặp cái gì nó rắc rối là bắt đầu mình ghét. Tin tôi đi. Mà mình đâu có ngờ quí vị, khi quí vị đã yêu được cái đơn giản là bắt đầu các vị đã bắt đầu ghét cái rắc rối, ghét cái phức tạp.
30/08/2019 - 08:05 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]
Tin tôi đi, bắt đầu rồi đó. Mặc dù xưa giờ các vị rất là thích cầu kỳ, diêm dúa, lòe loẹt, có, nhưng bắt đầu hôm nay các vị tự nhiên các vị thích một khu vườn Nhật, một bức tranh tình cờ, một pano quảng cáo trên phố mà tình cờ mình thấy nó quảng cáo. Một khu vườn Nhật có một ống tre nước chảy róch rách, róch rách; mình nhìn thấy mấy viên sỏi trên con suối cạn trong cái vườn Nhật nào đó. Chúng ta biết yêu một mái chùa Nhật, biết yêu một cái sân cát, biết yêu một cái vệt nắng chiều trên một triền đồi không có ai. Khi chúng ta bắt đầu biết yêu những cái trầm lặng, đơn giản và quạnh hiu đó thì lòng chúng ta bắt đầu nó đã có khuynh hướng đối lập với cái gì phồn tạp, ồn ào, ầm ỉ. Tin tôi đi. Yeah, khi anh đã bắt đầu yêu một cái gì đó thì anh đã bắt đầu ghét những cái ngược lại. Và khi anh ghét cái gì đó thì có nghĩa là anh đã bắt đầu yêu cái ngược lại. Cho nên Phật dạy:
Đừng tìm chi cái ghét,
Đừng tìm chi cái thương,
Thương phải xa là khổ,
Ghét phải gần là khổ,
Muốn không được là khổ.
Cả đời này chỉ một vài câu nói ngắn ngủi của Thế Tôn đủ để cho mình tu, đủ để cho mình sống, đủ cho mình quì mình lạy. Không có cần làm tượng gì cho nó nhiều, cho nó tốn kém, chỉ cần ghi cái câu này lên một cái tờ giấy học sinh, giấy ca dê dán trên vách, quì lạy suốt ngày:
Đừng tìm chi cái thương
Đừng tìm chi cái ghét,
Thương phải xa là khổ,
Ghét phải gần là khổ,
Muốn không được là khổ.
Toàn bộ thế giới này chỉ chừng đó thôi, thưa quí vị, nhớ nha. Đó là mình nói về tưởng.
1:02:23
31/08/2019 - 06:49 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]
LẬU HOẶC
Các lậu hoặc là gì ta? Lậu hoặc là gì? Bửa nay tại sao tôi cố ý tôi giảng chậm bài kinh này, bởi vì bài kinh này là bài kinh tôi chọn mà, chọn đem vào trong Thiền môn nhật tụng, bài kinh đó sâu lắm. Các hành giả mà chỉ cần đọc kỹ cái bài kinh này, nghe giảng kỹ bài kinh này thiệt là sâu là nó cực kỳ hạnh phúc.
Rồi bây giờ mình học tiếp theo, các lậu hoặc là sao? Ở đây nó gồm có...Ờ quên nói cái này, ở đây Ngài nói gì đi nữa, Ngài cũng nói cái nhân sanh khởi của thọ, của tưởng là gì? Là xúc. Đó, là xúc, từ xúc nó mới ra thọ, từ xúc nó ra tưởng. Xúc nó quan trọng lắm. Xúc là gì? Là sự gặp gỡ của căn và trần đó quí vị. Tôi nhắc lại một chút xíu trước khi tôi qua cái phần lậu hoặc. Xúc nó sâu lắm, tôi nói rồi, không biết trong room có hiểu không?
Toàn bộ đời sống của mình chỉ là cái quá trình, cái lộ trình làm việc, cái quá trình gặp gỡ của 6 căn và 6 trần. Vấn đề là anh ở trong cái môi trường nào mà anh để cho 6 căn của anh nó gặp những 6 trần loại nào. Nói bằng ngôn ngữ của mình đi, có những cuộc gặp gỡ khiến chúng ta thành hiền thánh, có những cuộc tương phùng khiến cho ta thành con chó, con heo. Các vị nghe kịp không?
Có những cuộc gặp gỡ khiến ta thành hiền thánh; mà có những cuộc tương phùng biến ta thành chó, thành heo. Tương phùng là gì? Tương phùng là meeting, là sự gặp gỡ đó chứ hỏng có gì hết. Ở đây không phải là touching, cái xúc đây nó không phải là touching mà nó là meeting, nó là gathering, nó là sự hội tụ, sự gặp gỡ, là sự gắn kết. Làm ơn nhớ dùm cái đó, chứ còn xúc mà hiểu là touching thì nó nghèo quá, nó nghèo quá, ở đây phải là meeting, là gathering, là sự gặp gỡ, là sự tương phùng.
(Còn tiếp)
45:40
30/08/2019 - 08:04 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]
Cái thứ ba là quán tưởng. Có nghĩa là sao? Chữ quán tưởng trong chỗ này nó có nghĩa như vầy, chứ đừng có đem cái biết mà bằng cái lỗ mũi rồi đi đâu cũng thấy cái chữ quán tưởng mà hiểu theo một nghĩa là chết cả họ nha.
Quán tưởng là sao? Thì tôi đã nói rồi, chúng sanh trong đời chia làm 3 nhóm:
- nhóm một, gục mặt hưởng dục;
- nhóm hai, chán dục tu thiền rồi chìm sâu ở trong thiền;
- nhóm ba, chán dục chán thiền chỉ cầu giải thoát thôi.
Tu quán là gì? Tinh thần của tuệ quán là phải quan sát thế giới này ở một cái góc cạnh khác. Thế giới này có 2 góc cạnh để ta nhìn,
- góc cạnh một là góc cạnh hiện tượng,
- thứ hai là bản chất,
Còn ngôn ngữ trong kinh là khía cạnh chân đế và chế định, chân đế và tục đế. Hoặc là tục đế nó còn có cái tên là chế định, là thi thiết nữa, là biến kế. Nhưng mà thôi bây giờ mình nói gọn đi, là thế giới này có 2 cái góc để mình nhìn, có 2 góc nhìn về thế giới này, một là nhìn thế giới này qua góc độ gọi là hiện tượng phenomenon, thứ hai là nhìn về bản chất là essence hoặc là cái reality của nó, cái bản chất thật của nó. Khi nhìn về bản chất và nhìn về hiện tượng, nghe nè, thì khi mà chúng ta sống trong dục tưởng và thiền tưởng thì chúng ta chỉ nhìn thấy thế giới này qua cái khía cạnh hiện tượng thôi. Các vị nghe kịp không?
Khi mà còn chìm sâu ở trong dục tưởng và thiền tưởng thì ta chỉ có khả năng nhìn thấy thế giới này qua khía cạnh hiện tượng. Nhưng mà bây giờ anh tu tập tuệ quán để chấm dứt sanh tử thì sao? Anh phải vượt khỏi cái lớp vỏ hiện tượng ấy, để anh quan sát thế giới này ở cái khía cạnh bản chất, bản thể thì anh mới bỏ, mới chán, mới sợ, mới buông nó được, thì đó gọi là pháp môn Vipassana hay là Tứ niệm xứ. Tuy nhiên buổi đầu sơ cơ chúng ta cũng phải vay mượn một tí ti cái khía cạnh hiện tượng, nhưng mà cái khía cạnh hiện tượng của vị hành giả tuệ quán nó khác của bên thiền chỉ.
Bên thiền chỉ là tối ngày cứ ăn rồi là cứ hít vô, thở ra cả đời cứ biết bao nhiêu đó; hoặc là xanh xanh, vàng vàng, đỏ đỏ, trắng trắng; hoặc là đất đất đất; nước nước nước; lửa lửa lửa; gió gió gió. Mà cái đất, nước, lửa, gió của cái ông mà tu thiền định là đất, nước, lửa, gió hiểu theo cái nghĩa thế gian; đất là cục đất; nước là giọt nước, là dòng nước, nước là water đó. Nhưng mà riêng đất, nước, lửa, gió của cái ông mà tu tuệ quán nó không phải như vậy. Đất trong đầu của cái ông tu thiền tưởng nói về khía cạnh hiện tượng nó là cục đất, nó là núi đất, nó là cái đồi đất, là cái mặt đất, nó là soil, nó là earth, nó là earthy.
Nhưng mà trong nhận thức của hành giả Tứ niệm xứ đất ở đây nó vượt khỏi khái niệm hiện tượng, mà nó qua tới khía cạnh bản chất, đất ở đây phải hiểu là trạng thái cứng, mềm gọi là đất, trạng thái cứng mềm, thô, nhám, mịn, láng, nặng, nhẹ được gọi là đất. Cái trạng thái tan chảy, kết dính, ngưng tụ được gọi là nước, nó là trạng thái thôi. Tất cả nhiệt độ nóng, lạnh đều được gọi chung là lửa. Còn gió là cái trạng thái gọi là trương phồng, di động và áp suất thì gọi là gió. Có nghĩa là đất, nước, lửa, gió mà hiểu theo góc cạnh bản thể là như vậy. Chẳng hạn như riêng về gió, hiểu theo cái nghĩa mà hiện tượng nó là wind là gió, nhưng mà hiểu theo khía cạnh mà bản thể là movement, là pressure. Trong đây nghe kịp không? Gió đó, mà hiểu theo nghĩa rốt ráo nó là movement, là pressure.
Rồi ở đây cũng vậy, buổi đầu hành giả Tứ niệm xứ cũng phải vay mượn tục đế, vay mượn khía cạnh hiện tượng một ít lâu. Là sao? Thở ra biết là thở ra, thở vào biết là thở vào. Hơi thở ra đang đi cùng khổ thọ. Hơi thở vào đang đi cùng khổ thọ. Hơi thở ra đang đi cùng tâm tham. Hơi thở vào đang đi cùng tâm tham. Các vị nghe kịp không? Phải có mượn một tí là như vậy.
Rồi dần dần sẽ có một ngày hành giả không còn bị mắc míu vào cái chuyện đi biết là đi, ngồi biết là ngồi, rồi ta đi bằng tâm tham, đang ngồi bằng tâm sân, thí dụ như vậy. Lúc đó sẽ có một ngày quí vị không còn bị dính vô trong cái hơi thở vào, ra, đi, đứng, nằm, ngồi, ăn, uống, nhai, nuốt, co, duỗi, tiểu, tiện, mặc áo, mặc quần,... không còn nữa.
Mà cái lúc giây phút đắc đạo là mình chỉ còn biết đây là khổ, đây là tập, đây là diệt, đây là đạo; biết đây là danh, biết đây là sắc, biết đây là vô thường nè, khổ, vô ngã nè; biết đây là sắc, thọ, tưởng, hành, thức; biết rằng đây là tâm tham, tâm sân, tâm si; biết đây là khổ, tập, diệt, đạo; biết như vậy đó mới đắc, biết qua khía cạnh chân đế đó.
Nhưng mà buổi đầu chúng ta vẫn phải xài những cái gọi là ấn tượng, mà ở đây mình gọi là quán tưởng, nó khác với thiền tưởng. Thiền tưởng có nghĩa là mình chỉ biết vật chất qua cái tên gọi, qua những khía cạnh hiện tượng thôi. Còn bên thiền quán là bắt đầu từng bước chúng ta đi sâu vào cái thế giới bản chất. Trong room ráng hiểu dùm cho tôi, tôi nhờ. Không hiểu thì tôi nghĩ là coi như các vị không có duyên với đạo, mình cũng không có duyên với nhau, chứ bây giờ đã nói tới đó mà không hiểu là chỉ có đi ch đi, nha (can sua), ...đổi kiếp. Thì khi mà buổi đầu mình chưa đi sâu vào thế giới bản chất được là mình phải mượn một tí ti nhưng tuy nói là mượn cái hiện tượng của cái ông tu thiền quán nó không giống của cái ông tu thiền chỉ. Thiền chỉ của cái ông hưởng dục thì dục tưởng, thiền tưởng so với quán tưởng nó khác ngàn trùng viễn xứ, hai cái ông kia là cắm đầu ở trong thế giới hiện tượng, còn cái ông mà tu tuệ quán, tu Vipassana hỏng phải. Ổng mượn mà ổng biết rất rõ ổng đang mượn, biết, nhưng mà bây giờ buổi đầu ổng đang cần trao luyện cái niệm, cái định và cái tuệ, ổng đang cần trao dồi ba cái đó cho nên bắt buộc ổng phải mượn ít lâu.
Các vị hỏi tôi mượn bao lâu? Thì tôi nói ai mà biết, cái ngu, cái khôn, cái nhanh, cái chậm của mỗi người nó khác nhau làm sao tôi biết. Nhưng mà phải nói là mượn ít lâu. Có người họ không cần mượn, họ chỉ cần nghe Đức Phật giảng họ trực chỉ liền, trực chỉ chân tâm. Còn mình thì không, mà có nhiều người họ chậm, họ phải tu một tháng, hai tháng, một năm, hai năm, một thập niên, hai thập niên, ba thập niên, có người quất cho mày cả đời mới đắc, có người tu 800 kiếp cũng chưa có đắc nữa, khó nói lắm nha.
Nhưng mà buổi đầu là phải nhờ đến khía cạnh hiện tượng, đây đây hơi thở ra, hơi thở vào, buổi đầu chỉ nhận diện hơi thở thôi, và bước tiếp theo đó là mình niệm hơi thở thuần túy gọi là hơi thở qua thân quán niệm xứ.
Tiếp theo là hơi thở kết hợp với thọ quán là sao? Là ta đang thở ra bằng sự dễ chịu, ta đang thở vào bằng sự dễ chịu, ta đang thở ra bằng sự khó chịu, ta đang thở vào bằng sự khó chịu, là kết hợp với thọ quán.
Rồi kết hợp với tâm quán nè, ta đang thở ra bằng tâm tham, ta đang thở vào bằng tâm tham, ta đang thở ra bằng tâm sân, ta đang thở vào bằng tâm sân. Tôi đọc cho nhanh thôi chớ ai mà niệm nhanh vậy, nha, các vị nhớ cái điểm này.
Pháp quán y chang như vậy, thí dụ mình đang theo dõi hơi thở, thí dụ nha, chứ nhiều lắm, pháp quán niệm xứ là sự kết hợp của ba niệm xứ đầu, cái này không có giáo lý là chỉ có ch thôi. Nhiều người không hiểu pháp quán niệm xứ là cái gì. Thân quán là chỉ tập trung ở trong sắc pháp. Thọ quán là tập trung ở trong cảm thọ. Tâm quán là tập trung trong tâm thức. Riêng pháp quán là nó kết hợp.
Thí dụ như hành giả quán chiếu đây là nhãn xứ, nhỉ xứ; hành giả biết rõ thay vì ở bên tâm quán niệm xứ hành giả biết đây là tâm tham, tâm sân; nhưng mà bên pháp quán niệm xứ hành giả sang hơn một bước, hành giả biết đây là dục triền cái, sân triền cái.
Ở bên thọ quán niệm xứ hành giả chỉ biết đây là thọ hỷ, thọ ưu; nhưng mà ở bên pháp quán niệm xứ hành giả không có kêu hỷ, ưu, mà hành giả biết đây là hỷ giác chi, đây là sân triền cái.
Nghe kịp không ta? Có nghĩa là anh phải có kiến thức. Tôi nói một cách khác, tôi ví dụ hoài mà nhiều người cứ đơ ra thấy thương lắm. Là bà má đang làm bếp, nghe tiếng gọi cửa, bà má mới hỏi: "Ai vậy tụi bây?". Thì cái thằng 4 tuổi nó lẩm đẩm nó chạy ra, nó vô nói: "Má ơi, cái ông nào đen thui hà", đó là thằng 4 tuổi. Rồi cái thằng 8 tuổi chạy ra nó nói: "Má ơi, cái ông hàng xóm". Các vị nghe kịp không? Ông hàng xóm, nó biết vậy thôi. Tới cái thằng 18 tuổi nó đi về vừa tới nó thấy, nó có bằng tú tài mà, nó vô má nó hỏi: "Ai vậy bây? Hai thằng này nói tao hỏng có hiểu". Thì cái thằng 18 nó nói: "Dạ cái ông nha sĩ ở ngoài downtown đó má, ổng là hàng xóm neighbour mình nè, nha sĩ Mỹ đen." Các vị nghe các vị có thấy khác không? Cái thằng 4 tuổi nó nói ông nào đen sì hà má ơi. Cái thằng 8 tuổi nó nói ông hàng xóm má ơi. Nhưng mà cái thằng 18 tuổi nó nói cái ông nha sĩ, hàng xóm mình má ơi, nó còn quất thêm cái downtown nữa. Có nghĩa là cũng ông đó nhưng mà phải có một kiến thức tối thiểu thì nó mới biết downtown là cái gì, nó khác với uptown đúng không? Rồi nó phải biết nha sĩ là cái gì, chứ thằng nhóc nó hỏng có biết. Ngay bản thân tôi, tôi không nhớ là lúc nào tôi mới phân biệt được mấy cái đó. Đối với tôi, cứ người nào mà giống giống mấy ông mà sĩ sĩ tôi gom hết vô cái bác sĩ hà, chứ tôi đâu có biết nha sĩ, bác sĩ khác nhau cái gì. Nhưng mà khi mình lớn, mình biết là bác sĩ nó có tới 800 thứ bác sĩ lận, bác sĩ da, bác sĩ máu, bác sĩ xương, bác sĩ internal, bác sĩ nội tạng, bác sĩ chuyên về đường ruột, bác sĩ tai mũi họng, bác sĩ chuyên về mắt, bác sĩ phụ khoa, nhi khoa, sản khoa,... Nhưng mà hồi mình còn bé, mình cứ thấy ông nào mà đeo ống thính dẫn rà rà, nghe nghe là mình phán ông đó bác sĩ thôi. Hoặc là ông nào mà cứ dựa hơi bác sĩ mặc áo trắng mà xẹt xẹt xẹt mình kêu đó là y tá, như vậy thôi. Nhưng mà khi mình biết nhắc tới chữ nha sĩ dentist có nghĩa là mình có một cái biết nhất định nào đó, mình mới biết dùng cái chữ đó. Vì sao? Vì ngôn ngữ nó gắn liền với khái niệm, nhớ nha, ngôn ngữ nó gắn liền với khái niệm, cái idea, cái concept, ý tưởng và ý niệm, ý tưởng và quan niệm. Cái idea và concept nó gắn liền với ngôn ngữ, cho nên mỗi một từ ngữ nó gắn liền theo nó, đi cùng với nó là những concept và idea, những ý niệm, những ý tưởng.
Cho nên ở đây cũng vậy, muốn tu pháp quán niệm xứ là anh phải có kiến thức giáo lý và trí anh phải nhanh, chứ anh mà cà rờ, cà mò cà mò, gà mờ, quáng gà là anh hỏng có tu được nha. Nó khổ như vậy đó. Trong room có còn nghe không ta?
Tưởng là vậy đó quí vị. Như vậy thì hễ nói tang hoang như hồi nãy giờ đó, thì mình đang học về 3 loại tưởng là dục tưởng, thiền tưởng và quán tưởng. Thì thiền quán buổi đầu mình phải mượn cái tưởng, biết cảnh tục đế, cảnh chế định; nhưng mà lâu dần khi niệm, định, tuệ mà nó mạnh rồi, duyên lành ba la mật ngon lành rồi, ngũ quyền ngon lành rồi thì tự động mình đi vô trong thế giới bản chất, thế giới chân đế.
Muốn lìa bỏ được dục tưởng và thiền tưởng một cách vĩnh viễn là mình phải sử dụng cái quán tưởng, đó là một cách nói chuyên môn; còn cách nói thông thường là toàn bộ sanh tử nó chỉ quẩn quanh trong cái thế giới của tưởng, của hoang tưởng, của giả tưởng và của ảo tưởng tôi quí vị, nha. Hoang tưởng, ảo tưởng và giả tưởng. Anh còn sống ở trong thế giới ảo tưởng, hoang tưởng thì anh mới còn có những giấc mơ hoang đường, yeah, mình không học giáo lý mình không có biết rằng tất cả chúng ta đây đều sống trong ảo tưởng, hoang tưởng và giả tưởng. Cho nên những cái chúng ta thấy nó không phải là thiên đường mà nó là hoang đường. Có nghĩa là sao? Khi chúng ta là con dòi, chúng ta thấy đống phân là tuyệt vời. Khi chúng ta là con ruồi, chúng ta thấy đống rác là tuyệt vời. Khi chúng ta là đàn ông thì chúng ta yêu đàn bà. Khi chúng ta là đàn bà thì chúng ta yêu đàn ông. Khi chúng ta là Mỹ đen chúng ta có những sở thích rất là Mỹ đen. Khi chúng ta là Mễ chúng ta thích những cái rất là Mễ. Chúng ta là người Úc chúng ta thích những cái rất là Úc. Chúng ta là người Âu chúng ta thích những cái rất là Âu, nha. Chúng ta là con chó, là con heo chúng ta thích những cái rất là chó, rất là heo. Các vị biết không?
Mà hễ thích ở đâu nó gắn liền với cái ghét ở đó. Tôi đã nói rồi mà mình cứ đơ ra đó. Hễ có thích là phải có ghét. Hễ thích nóng thì nó ghét lạnh. Thí dụ thích ấm thì nó ghét lạnh, mà thích mát thì nó ghét nực, đại khái như vậy. Hễ có cái thích là có cái ghét đối lập, mặc dù ngay lúc đó có thể là mình không có biết, mình không có ngờ, mình không có thấy. Như bửa nay mình xách cái giỏ mình đi shopping, đi cà khịa ở ngoài tiệm tự nhiên mình phát hiện ra có cái áo hay quá. Sao cái áo nó hay ta? Là bởi cái áo nó lựa cái tông màu hay quá, cái gam màu hay quá, cái họa tiết trên đó hay quá, đơn giản, chỉ trên cái vệt mực giống như nét sổ của chữ Hán kéo xuống, ở trên một cái nền vải lụa như vậy đó, rồi nó có một cái đường ngang vậy đó, đơn giản vậy, nhìn muốn hiểu sao thì hiểu, mình hình dung nó cách điệu cho một cái gì đó. Khi mình bắt đầu mình thích cái loại hoa văn, họa tiết đó, có nghĩa là từ đây về sao mình gặp cái gì nó rắc rối là bắt đầu mình ghét. Tin tôi đi. Mà mình đâu có ngờ quí vị, khi quí vị đã yêu được cái đơn giản là bắt đầu các vị đã bắt đầu ghét cái rắc rối, ghét cái phức tạp.
30/08/2019 - 08:05 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]
Tin tôi đi, bắt đầu rồi đó. Mặc dù xưa giờ các vị rất là thích cầu kỳ, diêm dúa, lòe loẹt, có, nhưng bắt đầu hôm nay các vị tự nhiên các vị thích một khu vườn Nhật, một bức tranh tình cờ, một pano quảng cáo trên phố mà tình cờ mình thấy nó quảng cáo. Một khu vườn Nhật có một ống tre nước chảy róch rách, róch rách; mình nhìn thấy mấy viên sỏi trên con suối cạn trong cái vườn Nhật nào đó. Chúng ta biết yêu một mái chùa Nhật, biết yêu một cái sân cát, biết yêu một cái vệt nắng chiều trên một triền đồi không có ai. Khi chúng ta bắt đầu biết yêu những cái trầm lặng, đơn giản và quạnh hiu đó thì lòng chúng ta bắt đầu nó đã có khuynh hướng đối lập với cái gì phồn tạp, ồn ào, ầm ỉ. Tin tôi đi. Yeah, khi anh đã bắt đầu yêu một cái gì đó thì anh đã bắt đầu ghét những cái ngược lại. Và khi anh ghét cái gì đó thì có nghĩa là anh đã bắt đầu yêu cái ngược lại. Cho nên Phật dạy:
Đừng tìm chi cái ghét,
Đừng tìm chi cái thương,
Thương phải xa là khổ,
Ghét phải gần là khổ,
Muốn không được là khổ.
Cả đời này chỉ một vài câu nói ngắn ngủi của Thế Tôn đủ để cho mình tu, đủ để cho mình sống, đủ cho mình quì mình lạy. Không có cần làm tượng gì cho nó nhiều, cho nó tốn kém, chỉ cần ghi cái câu này lên một cái tờ giấy học sinh, giấy ca dê dán trên vách, quì lạy suốt ngày:
Đừng tìm chi cái thương
Đừng tìm chi cái ghét,
Thương phải xa là khổ,
Ghét phải gần là khổ,
Muốn không được là khổ.
Toàn bộ thế giới này chỉ chừng đó thôi, thưa quí vị, nhớ nha. Đó là mình nói về tưởng.
1:02:23
31/08/2019 - 06:49 - elteetee - [Mục Lục các Bài Giảng] - [Hỗ trợ ghi chép bài giảng]
LẬU HOẶC
Các lậu hoặc là gì ta? Lậu hoặc là gì? Bửa nay tại sao tôi cố ý tôi giảng chậm bài kinh này, bởi vì bài kinh này là bài kinh tôi chọn mà, chọn đem vào trong Thiền môn nhật tụng, bài kinh đó sâu lắm. Các hành giả mà chỉ cần đọc kỹ cái bài kinh này, nghe giảng kỹ bài kinh này thiệt là sâu là nó cực kỳ hạnh phúc.
Rồi bây giờ mình học tiếp theo, các lậu hoặc là sao? Ở đây nó gồm có...Ờ quên nói cái này, ở đây Ngài nói gì đi nữa, Ngài cũng nói cái nhân sanh khởi của thọ, của tưởng là gì? Là xúc. Đó, là xúc, từ xúc nó mới ra thọ, từ xúc nó ra tưởng. Xúc nó quan trọng lắm. Xúc là gì? Là sự gặp gỡ của căn và trần đó quí vị. Tôi nhắc lại một chút xíu trước khi tôi qua cái phần lậu hoặc. Xúc nó sâu lắm, tôi nói rồi, không biết trong room có hiểu không?
Toàn bộ đời sống của mình chỉ là cái quá trình, cái lộ trình làm việc, cái quá trình gặp gỡ của 6 căn và 6 trần. Vấn đề là anh ở trong cái môi trường nào mà anh để cho 6 căn của anh nó gặp những 6 trần loại nào. Nói bằng ngôn ngữ của mình đi, có những cuộc gặp gỡ khiến chúng ta thành hiền thánh, có những cuộc tương phùng khiến cho ta thành con chó, con heo. Các vị nghe kịp không?
Có những cuộc gặp gỡ khiến ta thành hiền thánh; mà có những cuộc tương phùng biến ta thành chó, thành heo. Tương phùng là gì? Tương phùng là meeting, là sự gặp gỡ đó chứ hỏng có gì hết. Ở đây không phải là touching, cái xúc đây nó không phải là touching mà nó là meeting, nó là gathering, nó là sự hội tụ, sự gặp gỡ, là sự gắn kết. Làm ơn nhớ dùm cái đó, chứ còn xúc mà hiểu là touching thì nó nghèo quá, nó nghèo quá, ở đây phải là meeting, là gathering, là sự gặp gỡ, là sự tương phùng.
(Còn tiếp)
![[Image: vote.png]](https://i.postimg.cc/X75q5Fsv/vote.png)